De Euregio’s

In Europa wemelt het van de grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden

In 1958 werd de eerste Euregio opgericht: een Nederlands-Duits-samenwerkingsverband, waar zich 129 steden, gemeenten, Kreisen en Waterschappen bij aansloten. De achtergrond was, dat zowel in Duitsland als in Nederland de grensregio´s door hun perifere ligging sociaal-economisch niet in gelijke mate meeprofiteren van de ontwikkelingen in de rest van het land. De grensgemeenten konden zo hun positie versterken door gezamenlijk actief te worden.
In Nederland betreft het gemeenten aan de oostkant van Gelderland (Achterhoek) en Overijssel (Twente). Maar ook Zuidoost-Drenthe hoort erbij. In Duitsland is het gebied nóg een stuk groter, tot en met Münster en Osnabrück. In 2018 werd het 60-jarig bestaan van deze Euregio gevierd.

Deze eerste Euregio heeft nog steeds als naam EUREGIO. Ook in het webadres komt dit nog tot uitdrukking: www.euregio.eu. De tweede Euregio werd in 1971 opgericht, dus 13 jaar na deze eerste. Het betrof een regio in het grensgebied van Finland, Zweden en Noorwegen. Daarna is het hard gegaan. Er zijn inmiddels zo’n 100 Euregio’s.
Het Nederlands grensgebied beslaand zijn het er bij elkaar alleen al 7. Het is geen netjes aaneengesloten geheel. Zo neemt het zuidelijk deel van Drenthe deel aan zowel Euregio Eems-Dollard als aan het genoemde EUREGIO, dat zich richt op Twente, de Achterhoek en het Duitse Münsterland.

In 1973 werd de Euregio Rijn-Waal opgericht, in 1976 Euregio Maas-Rijn, in 1977 de Eems-Dollard Regio, in 1978 Rijn-Maas Noord. Zo zijn er langs de Duitse grens vijf grensoverschrijdende samenwerkingsprojecten onder de Euregio-paraplu.
De 2 Vlaams-Nederlandse Euregio’s zijn in de jaren 80 gevormd.
Tot een jaar of 10 geleden kwamen er ieder jaar wel een paar nieuwe Euregio’s bij. Daarna is de aanwas stil komen te vallen. De laatste is van 2012 en is een samenwerkingsverband tussen streken in Oekraïne en Moldavië.

Het in 1980 opgerichte zogenaamde Belgisch-Nederlands Grensoverleg (Benego) heeft vroeger een website gehad, maar deze bestaat niet meer. Wel is er de Euregio Vlaanderen-Nederland, maar deze staat er juist weer niet bij op de Europese koepelwebsite.
Het is niet altijd duidelijk, in hoeverre de verschillende Euregio’s vergelijkbare entiteiten zijn. Vanaf 1984 hoort bijvoorbeeld ook de Benelux-Unie bij de verzamelde Euregio’s.
Naast overlappingen is er soms ook sprake van deelverzamelingen. Zo bestaat Euregio Scheldemond uit provincies, die ook al deel uitmaken van Euregio Vlaanderen-Nederland. Tegelijkertijd is Euregio Maas-Rijn Noord géén onderdeel van Euregio Maas-Rijn, maar ligt het noordelijk daarvan.
De Achterhoek hoort ook bij 2 Euregio’s: zowel bij EUREGIO, die in Gronau is gehuisvest, 80 meter over de grens bij Enschede, als de Rijn-Waal-regio, die zich helemaal van Düsseldorf tot aan de Veluwemeren uitstrekt.

Hoewel de regio’s zelf tot ver voorbij de grenzen reiken, is de basis altijd vlakbij de grens. Het meest extreem geldt dat voor de EUREGIO-basis in Gronau, bijna óp de grens. Andere grensbases zijn Nieuweschans, Kleve, Eupen, Mönchengladbach en Antwerpen.

Op zoek naar wat meer informatie over de betekenis van deze grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden stuit je al heel snel op meer platforms. Zoals ‘Grenspostdusseldorf’: “De interprovinciale post van Gelderland, Limburg, Overijssel en Zuid-Holland in Düsseldorf.” Zuid-Holland??

Ik weet niet veel van de Euregio’s. Zijn ze de buitenposten van de Europese woekerbureaucratie? Zijn het loketten voor mensen en bedrijven, die zo een klantvriendelijke overheid in de buurt weten te vinden? Een overheid die letterlijk én figuurlijk over de grens kan denken en complexe internationale regelgeving kan overstijgen?

Hieronder kun je zelf op onderzoek gaan naar de Euregio’s online.

Verwijzingen:
* Euregio’s, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Euregio
* Lijst van Euregio’s (Europese regio-samenwerkingsverbanden): https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Euregio%27s

* GrensInfoPunt: https://grenzinfo.eu/
> “Wij, de GrenzInfoPunkte in de Duits-Nederlands-Belgische grensregio’s, geven je informatie over de onderwerpen werken in het buurland als werknemer of als zelfstandige, wonen in het buurland en studeren in het buurland. We adviseren u ook als:
– Als ondernemer wil je personeel aannemen uit het buurland,
– U wordt werkloos als grensarbeider, of
– U gaat met pensioen en heeft gewerkt in het buurland.
Wij adviseren onafhankelijk, individueel en kosteloos!
Wij adviseren u in de verschillende adviescentra telefonisch of persoonlijk op afspraak. Ook kunt u naar onze spreekuren komen. Of u kunt ons uw vragen stellen via de aanvraag- en contactformulieren van de individuele GrenzInfoPunten.”
“Als adviescentra streven wij geen commerciële belangen na. De regionale autoriteiten of Europese fondsen financieren de adviesdiensten.”

* Association of European Border Regions (Wikipedia): https://en.wikipedia.org/wiki/Association_of_European_Border_Regions
* Association of European Border Regions (website): https://www.aebr.eu/

“De Vereniging van Europese grensregio’s (AEBR) werd in 1971 opgericht door de eerste grensregio’s die na de Tweede Wereldoorlog begonnen waren met grensoverschrijdende samenwerking in Europa, waardoor de integratie van burgers over de nationale grenzen heen werd versterkt.
Tegenwoordig telt het zo’n 100 leden uit de Europese Unie en haar buurlanden.

De missie en het werk van AEBR worden gereguleerd door het statuut en geïnspireerd door het Europees Handvest voor grens- en grensoverschrijdende regio’s.
AEBR werkt namens Europese grens- en grensoverschrijdende regio’s met als doel:
* benadrukken hun rol in het politieke landschap;
* vertegenwoordigen hun gemeenschappelijke belangen;
* de samenwerking tussen grensregio’s in heel Europa versterken;
* de uitwisseling van ervaringen, informatie en oplossingen voor gemeenschappelijke obstakels bevorderen.

Grensregio’s staan ​​voor specifieke uitdagingen vanwege hun specifieke geografische ligging – een afstand tot het economische en politieke hart van hun land, wat vaak resulteert in een slechte infrastructuur, openbare diensten en goederenvoorziening. In deze gebieden is grensoverschrijdende samenwerking essentieel, vooral omdat het vaak cruciaal is om waardeketens, arbeidsmarkt en andere economische en sociale levenslijnen te behouden.
Door samen te werken met hun aangrenzende territoria kunnen grensregio’s hun burgers diensten en mogelijkheden bieden vanuit een 360-gradenperspectief.
Om deze redenen hebben grensregio’s specifieke kansen, verantwoordelijkheden en activiteiten in het politieke landschap. AEBR werkt met hen samen om lokale en regionale overheden te helpen deze kansen optimaal te benutten.

Als enige Europese organisatie die grens- en grensoverschrijdende regio’s vertegenwoordigt, dient AEBR als een belangrijk politiek instrument. Tegelijkertijd fungeert AEBR als een fundamenteel platform om lokale, regionale, nationale en Europese beleidsmakers te promoten en te adviseren over kwesties die verband houden met grensoverschrijdende samenwerking.

Vanwege zijn unieke rol is AEBR van belang voor:
* versterking en ontwikkeling van verdere grensoverschrijdende samenwerking;
* versterking van de Europese integratie en het garanderen van regionale diversiteit.”

De verschillende Euregio’s nader uitgelicht:

* BeneGo – Belgisch-Nederlands Grensoverleg, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Belgisch-Nederlands_Grensoverleg
“Het Belgisch-Nederlands Grensoverleg of BENEGO is een Belgisch-Nederlandse Euregio tussen gemeenten ten noorden van Antwerpen en ten zuiden van Breda.
Het overleg begon in 1967 met zeven gemeenten en breidde zich uit tot 26 gemeenten. In 1993 werd het overleg een rechtspersoon door de Benelux Overeenkomst Grensoverschrijdende Samenwerking goed te keuren wat in 1991 door België, Nederland en Luxemburg mogelijk gemaakt was. Het overleg werd een Grensoverschrijdend Openbaar Lichaam. Anno 2011 bestaat BENEGO uit 25 gemeenten met bijna 1 miljoen inwoners.”
> Heeft eigen website gehad, maar die bestaat niet meer. Wel vind ik de website van ‘Benego Regio Antwerpen: https://www.benegora.nl/. Dit presenteert zich echter vooral als een grensoverschrijdende milieuorganisatie: “Haar doelstelling is het in stand houden van de leefbaarheid In en van onze regio.”

* ‘Mijn vader wilde de grens bewaken en ik wil haar opheffen’, artikel in Trouw, 10 oktober 1996, interview met vertrekkend medewerker Euregio: https://www.trouw.nl/nieuws/mijn-vader-wilde-de-grens-bewaken-en-ik-wil-haar-opheffen~b98f8cbe/

* Grenspost Düsseldorf: https://www.grenspostdusseldorf.nl/euregionale-conferentie-een-succes/