Over heel Nederland werden in de jaren vijftig betonnen uitkijktorens van het Korps Luchtwachtdiensten (KLD) gebouwd. Ze waren bedoeld om laagvliegende vliegtuigen waar te nemen die lager vlogen dan de radar kon waarnemen. De torens werden volgens een standaard ontwerp gebouwd op plaatsen waar geen bestaande hoogbouw beschikbaar was om een post in te richten.
In totaal zijn er 138 luchtwachttorens gebouwd, verreweg de meeste waren betonnen raatbouwtorens zoals deze. Nadat het KLD werd opgeheven zijn de meeste torens gesloopt. Deze toren, aan het Schoonebekerdiep, is bewaard gebleven en staat dichtbij de grensovergang Schoonebeek – Emlichheim, langs de N853. Het is Luchtwachttoren 7Z3 – Schoonebeek. Het is een raatbouwtoren van type 10,50. De typeaanduiding van de luchtwachttoren is de hoogte van de toren, gemeten tot aan de vloer van de observatiecabine, voor de totale hoogte komt er nog 1,52 m. (de hoogte van de borstwering) bij. De toren is gebouwd in 1954 van prefab betonnen raatbouwelementen. Boven op de toren is het uitkijkplatform, dat bestaat uit een open ruimte van 3 bij 3 meter. Aan de noordwestzijde van het uitkijkplatform is een overdekte schuilnis. De toren vormde een driehoek (luchtwachtkring) met de luchtwachtpost in Emmen en de luchtwachttoren in Zwartemeer. Die zijn beide verdwenen. De waarnemers rapporteerden aan het luchtwachtcentrum in Groningen.
De toren is gebruikt tot 1964, het jaar waarin het Korps Luchtwachtdienst in dit deel van het land is opgeheven. Tot voor de restauratie stond de toren in een bosschage van hoog uitgegroeide populieren. De populieren waren destijds geplant als camouflage, om de toren vanuit de lucht minder te laten opvallen. Nadat de toren zijn functie had verloren waren de bomen een stuk hoger geworden dan de toren.
In mei 2016 uitte Dorpsbelangen Schoonebeek de wens om de toren te renoveren. Na meerdere vertragingen werd in februari 2019 begonnen met de renovatie.
De renovatie is afgerond en de populieren zijn er niet meer. De toren staat nu helemaal vrij en is vanaf flinke afstand zichtbaar. De toren is door de provincie Drenthe aangewezen als provinciaal monument.
Daarna passeer ik de weg tussen Schoonebeek en Emlichheim. Hier zijn geen grenspalen, maar zijn de nummerplaatjes gemonteerd aan de zijkant van de brug.
Vanaf hier kan ik bijna tot Coevorden een fietspad volgen dat over het dijkje van het Schoonebekerdiep loopt. Links, aan de overkant van het water, de groene Duitse ja-knikkers, rechts de Nederlandse exemplaren. Langs het fietspad lopen bovengronds de dikke groene buizen, waarmee de olie wordt afgevoerd. Verder links en rechts boerderijen met hun onmiskenbare verschillen: de Duitse in rood baksteen en met zadeldaken waarvan de onderkant, als een opwaaiend rokje, een knik naar buiten maakt; de Nederlandse veelal Saksische boerderijen met bruine bakstenen en rieten daken.
Gebruikte informatie
* Luchtwachttoren 7Z3, Schoonebeek
* Luchtwachttorens in Noord-Nederland, landschapselementen uit de Koude Oorlog
* Luchtwachttoren Schoonebeek gerenoveerd: ‘Icoon van de Koude Oorlog’, 8 oktober 2019