Grote delen van Twente bestonden halverwege de 19e eeuw nog uit ‘woeste gronden’, meestal heidevelden. Vanaf 1850 kreeg de textielindustrie in Twente steeds grotere betekenis. De textielfabrikanten maakten veel winst. Een groot gedeelte van deze gelden werd gebruikt voor het aankopen van grond. Daardoor is het Twentse landschap erg veranderd.
[19 augustus 2020] Vanaf de grensovergang bij Sandersküper begint een heel mooi fietspad, de Berenbroeksweg: hoge, schots en scheve eiken langs de weg met stammen vol met hedera, filterzonlicht doorlatend. Tussen de bospercelen, met ruime weiden eromheen, staan de rode boerenhoven.
De fabrikanten gebruikten hun grond voor landbouw, de jacht en voor de houtproductie. Tot ca. 1880 woonden de textielfabrikanten vooral in de stad, die hier erg dichtbij is, en dronken ’s zondags thee op het platteland. Geleidelijk bouwden ze prachtige villa’s en buitengoederen rondom de stad. Aan de zuidkant van Enschede liggen Groot Brunink, Smalenbroek, Stroink en Berenbroekslanden, waar de Berenbroeksweg naartoe leidt.
Verderop aan de linkerhand, rijdend op de Arendsweg, lopen in oostelijke richting twee zijwegen. De eerste is de Duivengoorweg, waar je verderop de mooie Duivengoorhoeve in het veld ziet staan. Achter deze hoeve loopt de Zuidergrensweg langs de grens. Daar wil ik naartoe, via het erf van de Duivengoorhoeve.
Op het erf tref ik de boer. Hij vertelt dat ik maar beter niet verder kan gaan, want daarachter, bij de grens, woont een meneer die je met graagte wegjaagt. Om dit een beetje extra kracht bij te zetten, heeft-ie vijf grote honden los lopen.
Het is inderdaad privé-terrein. De weg wordt karrepad en er staat een bord: Verboden Toegang / Zugang verboten.
De twee buurboeren, waarvan de grensboer dus recht van overpad heeft over het erf van de andere boer, hebben kennelijk niet de allerfijnste band. Maar ja, je zult maar zo’n boerderij hebben gekocht (nog maar een paar jaar terug) met het oog op je grote behoefte aan kluizenaarschap en dat dan blijkt dat grenswandelaars en -fietsers te over zijn, die allemaal richting die Zuidergrensweg willen. Ben je mooi klaar mee.
Gebruikte informatie
* Knalhutte (1), Opdegrens.eu
* Heimwee naar de patriarchale wereld van de Twentse textiel, Historisch Nieuwsblad 5/2000
* Exclusieve excursie in vroegere villa’s van Enschedese textielbaronnen, Tubantie, 15 november 2015