4 – Overijssel – Zuid

Op pad

Aan het begin van de etappe kom je bij het Nordhorn-Almelo-Kanal en zie je aan de overkant van het kanaal een groot huis staan, de voormalige grenspost, het Zöllnerhaus. (Het Zöllnerhaus) Ietsje verderop begint het grensfietsparadijs: de Vrijdijk. Een prachtig fietspad op de houtwal die de grens tussen Nederland en Duitsland is. Hier passeer je enige Kommiezenhutten. Dit was tot 30 jaar geleden een streek waar veel werd gesmokkeld. (De Vrijdijk)

Verder zuidelijk kom je bij een grenssluis (Grenzlauschen), een mooie plek in het bos, waar een speelbouwwerk is geplaatst. Aan de Duitse zijde kom je verder zuidelijk uit bij de oudste grenspaal van Nederland. Deze grenssteen was in 2007 ‘gestolen’, althans dat dachten de grenspaalvorsers van de Overijsselse Grenspalen Verzamelaars Club, de OGVC. (De oudste grenssteen van Nederland)

Voorbij de snelweg A1 kom je bij de vroeger drukke grensovergang De Poppe, nu een ‘verloren grens’ (Grensovergang De Poppe), en dan in de streek waar de Dinkel dichtbij de grens stroomt. De loop van de Dinkel zelf kun je met de fiets niet volgen: de Dinkel kronkelt dat het een lieve lust is; daar zijn meest geen fietspaden vlak langs. Het Graafschapspad brengt je weer over de Dinkel heen. (De Dinkel)

Na een mooi stukje kronkelen door een Duits natuurgebied kom je uit bij de grensuitspanning

Café Gut Aarnink. Weer over de grens, en over de Dinkel (2x), laat je het grote dorp Losser liggen en rijd je zuidwaarts verder naar Driland.  

Driland is een ‘drielandenpunt’. Hier bevindt zich de grens tussen Nederland, Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen. Aan de rand van verkeersweg tref je de oude grenspaal, met nog de tekst van Bommen Berend erop. (Driland)

Richting Overdinkel fiets je op de Dubbeleweg, een weg op de grens, langs de rand van het Duitse Gronau. Bij Tieker Damm kom je uit bij de oude grensovergang tussen Overdinkel en Gronau, een vaag grenswinkelgebied. Je kunt hier naar het noorden de Hoofdstraat op, als je naar Overdinkel wilt, waar zich tot 2021 het Grensland Smokkelmuseum bevond. Verder is er niet veel te beleven in Overdinkel. (Smokkeldorp Overdinkel)

De Tieker Damm brengt je ook weer terug over de Dinkel, die hier ineens een wat grotere rivier lijkt, met veel stroming.  De Dinkel is hier de grensrivier en zo ben je weer in Nederland, vlak voor het dorpje Glane. Je rijdt verder door een mooi en stil landbouwgebied in Duitsland en komt uiteindelijk uit bij de grote weg, waar een stukje westelijk de grensovergang Glanerbrug is.

Voorbij Glanerbrug kom je in de hoogveennatuurgebieden. Eerst het Aamsveen, een erg mooi grensnatuurgebied met in het hart veel heide. De gewone Grensfietsen.NL gaat westelijk om het Aamsveen heen, maar je kunt op verschillende plekken dieper het Aamsveen in. Een goede plek hiervoor is het Lappenpad. In het Aamsveen kom je dan uit bij een uitzichttoren. Daar mag je niet fietsen, maar het is gemakkelijk te doen, naar de toren, die zich vlakbij de grens bevindt. (Het Aamsveen)

Voorbij het Aamsveen verder tot je bij de Knalhütteweg komt. Halverwege zie je 100 meter van de weg vandaan een bordje staan bij twee oude grenspalen. Deze grenspalen zijn een eeuw lang zoek geweest en bleken te zijn gebruikt voor de fundering van een oud bakhuisje. Rijd er even naartoe, bekijk ze en lees het bordje. (Het bakhuis van Erve Vaneker)

Bij de grensovergang Knalhütteweg tref je pal achter het restaurant een fietspad naar het westen, de Berenbroeksweg. Je komt nu in een mooi landelijk buitengebied van Enschede, met stukjes bos en prachtige boerderijen. (Textielbaronnen in het Enschedese achterland)

Een stukje verder, aan de Twistveenweg, kom je uit een bosje, zie je een oude grenspaal, de Werthepaal. De Twistveenweg gaat verder op een brede halfverharde boerenweg, die óp de grens loopt. Aan het einde hiervan kom je bij een plek met een paar knikken in de grens. Het is leuk om hier de grenspalen nog even op te zoeken. (Twistveen)

Daarna kom je in een natuurgebied met de naam Witte Veen. Steek het Witte Veen door over de mooie fietspaden en langs de kuddes met oervee. In het zuidelijk deel van het Witte Veen kom je uit op de kruising met de Markslagweg. Ga hier linksaf, naar het oosten, richting Haarmühle. (Witte Veen)

Haarmühle ligt aan de andere kant van de grens. Er staat daar een mooie oude molen bovenop de Buurser Beek, bij Landgasthof Haarmühle. Je kunt er een ommetje naar maken; de grensroute gaat niet via Haarmühle. Rijdend door het natuurgebied, na passage van de Buurserbeek en nog wat afslagen kom je uit bij de grensovergang bij een drukke plek: de Ter Huurne Hollandmarkt.
Dit is een uitgebreid commercieel gebied, dat mikt op het voordeel van winkelen nét over de grens. Er is ook een uitgebreide speeltuin bij. (Ter Huurne Holland Markt)

Daarna rijd je aan de Duitse kant richting het Lüntener Wald. Je kunt helaas niet door het Lüntener Wald fietsen, het is verboden. Het is wel de moeite waard om nog even naar de Lüntener Fischteiche te wandelen.

Via Rahook kom je terug op de grens uit bij het achtererf van een landbouw-loonbedrijf. Neem daar vooral even notie van de telefoon die aan de boom hangt! Vanaf hier vervolg je westelijk óp de grens. Dit is een prachtig oud kommiezenpad, dat door het bos loopt, links Duitsland, rechts Nederland.

Uiteindelijk kom je verder westelijk uit bij het natuurgebied Haaksbergerveen, waar je de fietspaden volgt door dit prachtige natuurgebied heen. (Haaksbergerveen)

Aan het einde rijd je zuidelijk richting een klein fietspad met de bijzondere naam Jurisdictiepad.
Neem dit pad en rij een kleine kilometer verder tot je bij een bord komt, bij een sloot die de grens vormt. Zet hier je fiets neer en neem het wandelpad langs de sloot tot je bij de Jurisdisctiepaal uitkomt: een oude grenspaal. Deze paal markeert de grens tussen Nederland en Duitsland, maar ook dit tussen Overijssel en Gelderland. (Jurisdictiepaal) Zo ben je bij het zuidelijkste stuk landsgrens van Overijssel aangekomen. En bij het einde van de 4^e etappe.

Routebeschrijving

Als je de route van etappe 4 van Grensfietsen.NL nauwgezet aanhoudt, dan kom je alleen bij Gronau/Overdinkel en Glanerbrug in een bebouwde kom. Je komt dicht langs het grote dorp Losser. En als je bij Glanerbrug bent, dan is zelfs het centrum van Enschede maar een kilometer of vijf bij je vandaan. Aan het einde van de etappe zou je in een kilometer of vier naar Haaksbergen kunnen rijden.

Hoewel je vaak door natuurgebieden rijdt, vaak ook óp de grens kunt fietsen, zijn het altijd officiële fietspaden. Daardoor vallen bij ook bij deze etappe de A- en de B-route samen. Deze etappe bedraagt bij elkaar 68 kilometer. Doe je tóch de moeilijker route door het Aamsveen, dan is het enige kilometers langer.

De A-route
Bij de start bij de grensovergang Rammelbeek ga je eerst 100 meter terug Duitsland in en sla je rechtsaf, Frensdorferhaar. Aan het einde ga je over de brug over het Nordhorn-Almelo-Kanal, knooppunt 13, rechtsaf. Je rijdt voorbij het aan de overkant liggende voormalige Zollhaus en steekt daar vlak voorbij linksaf door naar de Grensweg, die verderop overgaat in de Vrijdijk, een mooi fietspad, dat óp de grens verder zuidwaarts gaat. Zo ga je via knooppunt 19 en 20 over de Vrijdijk verder en daarna naar 55 en 58 en de grens over richting 78.
Neem echter op de Holter Strasse de eerste zijweg naar rechts, Zur Grenze geheten.

Rij deze weg enige kilometers af, zuidwaarts, tot je bij een splitsing komt, De Poppe genaamd. Hier bevindt zich de oudste grenssteen (nr.20) van Nederland naast een eik op de straathoek. Rijd hier Nederland weer in en verder op De Poppe achter het voorzieningengebied bij de snelweggrensovergang langs. Als je bij de Zandhuizerweg, de t-splitsing, uitkomt, vervolg je zuidwaarts naar knooppunt 68. Je fiets over de snelweg heen.

Ga vanaf knooppunt 68 richting knooppunt 19, maar ga als je de Dinkel gepasseerd bent linksaf de Losserdijk op. Als je bij knooppunt 18 uitgekomen bent, ga je linksaf naar knooppunt 70, de Dinkel weer over. Vervolg nu richting 70 en 69 en daarvandaan een lang stuk zuidelijk richting Driland, naar knooppunt 5. Vanaf knooppunt 5 is het de moeite waard om de Drilandsteen op te zoeken, in de berm van de grote weg, de Gildehauser Strasse. Dit is echt een drielandenpunt: hier grenzen Nederland en de Bundeslanden  Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen aan elkaar.

Rijd vervolgens verder naar knooppunt 52 en 53 en vervolg noordelijk langs de grens, steek de Dinkel over en rij verder aan de andere kant noordelijk naar Glane. Ga in Glane linksaf de Gronausestraat op en daarna rechtsaf, de Glanergrensweg. De eerste weg linksaf is de Hogeveldweg. Deze brengt je weer over de grens heen, waar je op knooppunt 88 uitkomt. Vervolg naar 86.
Hier kun je even, een paar honderd meter westelijk, de grens opzoeken, die hier een nauwelijks zichtbare brug over de Glanerbeek is.

Vervolg echter vanaf 86 zuidelijk naar 89 en dan, weer over het beekje, door een nieuwbouwwijk van Glanerbrug naar 9 en 10. Bij knooppunt 10 kun   richting 91 rijden en als je verderop weer zuidelijk fietst, óp de grens, kun op de plek waar 91 naar het oosten gaat tóch rechtdoor fietsen en ietsje verderop door het Aamsveen heen. Dan kom je ietsje zuidelijk van knooppunt 10 weer uit en kun je linksaf verder naar 44. Dit laatste stuk is geen officieel fietspad, is dus eigenlijk een stukje B-route.

In het zuiden van het Aamsveen-natuurgebied kun je de vogelkijkhut opzoeken. Deze is per fiets goed bereikbaar.

Je rijdt niet helemaal naar 44, maar neemt linksaf de afslag naar de Aamsveenweg. Aan deze weg, aan een pad een stukje van de weg af, tref je nog twee bijzondere grenspalen, die niet écht op de grens staan. Als je bij de Knalhutteweg uitkomt, ga je een klein stukje linksaf naar de grens, knooppunt 93.

Vanaf hier kun je een flink eind de knooppunten volgen; ze gaan door mooie natuurgebieden heen, Twistveen en Witte Veen. Vanaf 93 naar 45, 80 en dan 81. Vanaf 81 rijd je verder richting 78, maar neem je, vlak voordat je bij de grens bent een fietspad naar het zuiden. Je steekt de Buurser beek over en komt op de Alsteedseweg, waar je oostelijk naar de grens fietst en daar de Ter Huurne Holland Market aantreft.

Driehonderd meter verder Duitsland in neem je zuidelijk de afslag Nork. Ga bij de navolgende kruising rechtsaf, westelijk, en rijd verder naar het Lüntener Wald. Je kunt hier nog even afstappen en naar de grote visvijver in het bos wandelen.
Voorbij de Lüntener Fischteiche ga je rechtsaf naar de grens, waar je bij een boerderij op knooppunt 99 uitkomt. Op de grens fietsend in het natuurgebied rijd je verder naar 79 en dan 84. De route van daar naar 54 gaat dwars door het Haaksbergerveen.

Neem echter voordat je bij 54 uitkomt, linksaf de afslag naar Niekerkerweg. Driehonderd meter verderop kom je bij een fietspad linksaf: het Jurisdictiepad. Dit pad leidt je naar een brugje op de grens, van waar je kunt wandelen naar de zogenaamde Jurisdictiepaal: de oude grenspaal die de grens vormt tussen Duitsland, Overijssel en Gelderland: het einde van deze etappe.

Extra onderweg

• Aan het einde van de Vrijdijk kwam ik in augustus 2020 langs een Rust.Punt langs het fietspad. Na 23 kilometer kom je langs het grenscafé, met terras, genaamd Gut Aarnink. Even verderop kun je even doorfietsen naar Losser, een groot dorp met veel voorzieningen.
• Vanaf grensovergang Overdinkel-Gronau, Tiekerdam, is het een halve kilometer fietsen naar het noorden naar het braakliggende terrein, waar eertijds het Grenssmokkelmuseum stond. Het brandde in 2012 tot de grond toe af.
• De Grensfietsen.NL-fietsroute gaat lángs het Aamsveen. Je kunt er echter ook doorheen fietsen, met stukken óp de grens. Dit is echter geen officieel fietspad.
• Ietsje noordoostelijk van de grensovergang bij Ter Huurne ligt het Duitse dorpje Haarmühle, waar je een hele oude watermolen vindt. De moeite waard om nog even op te zoeken.