9 – Oostelijk Zuid-Limburg

Op pad

Vanuit het dorpshart van Vlodrop vervolgt de Grensfietsen.NL-route zuidwestelijk richting Posterholt, maar kort voor Posterholt het veld in naar het grensbuurtschapje Voorst. (Posterholt – het verhaal van de scheve grenssteen)

Over een zandweg, de Weg langs de Landweer, op de grens rijd je verder. Een mooi stuk lekker op de grens fietsen, vaak op een weg of pad met de naam ‘Grensweg’. Het is een beetje heuvelig, er zijn mooie bosgebieden en kleine buurtschapjes. Het is mooi ‘dwalen’ hier. Blijf zo dicht mogelijk bij de grens, dat lukt goed.
Je komt uit bij de weg vlakbij Waldfeucht, een paar honderd meter verderop aan de Duitse kant. Waldfeucht was vroeger een klein vestingstadje, maar daar is nu niet veel meer van te zien. Uit Waldfeucht rijd je over een hoogvlakte naar het zuiden helemaal door tot Saeffelen. (De hoogvlakte van Koningsbosch)

De grens loopt in het veld een stukje rechts van je en wordt gevormd door het verloop van het landbouwgebied ertussen. De landerijen aan weerszijden van de grens grenzen aan elkaar. Je kunt daar niet fietsen. In Saeffelen ga je de grens weer over en ben je zomaar in het Nederlandse Spaanshuisken, waar vroeger een Spaanse grenspost heeft gestaan.

Je begint nu aan het driekwart-rondje om de Selfkant heen, langs de grens. Eerst een stukje noordelijk. Een grensdoorsteek, een bos door en zo kom je in het eerste Selfkant-dorpje Schalbruch.
Naar het westen, voorbij Isenbruch, kom je uit in de noordwesthoek van de Selfkant, waar je het meest westelijke punt van Duitsland treft. Het is een ‘point of interest’ dat je nader kunt bekijken, aan de linkerkant van de weg, met een promenade boven de Rodebach, de grensbeek. (Westzipfel)

Vanaf hier volg je de westkant van de Selfkant naar het zuiden, langs de Rode Beek. Aan de Nederlandse kant liggen Nieuwstadt en Sittard een klein stukje verder. Aan de stillere Duitse kant kom je door de dorpjes Millen en Tüddern. Nog wat verder zuidelijk rijd je achter een Sittardse nieuwbouwwijk, die hier tegen de grens aan ligt, langs. (Selfkant)

Je komt uiteindelijk uit op de Lahrstraat, die oostelijk Duitsland in gaat. Voor je in het veld zie je de Schlouner Berg, het hoogste punt van de Selfkant, 101 meter hoog. Door het dorpje Hillensberg rijd je Nederland weer in en kom je uit bij een pittoresk heuveldorpje: Jabeek.
Via een mooie ‘holle weg’ rijd je richting Etzenrade en zoek je de Rode Beek weer op, die hier naar het oosten toe de zuidgrens van de Selfkant vormt. (Langs het dal van de Rode Beek)

Je fietst door mooi natuurlijk gebied naar het oosten. Ietsje noordelijk ligt het oude vestingsstadje Gangelt. Je kunt hier een bezoekje brengen, maar het is, afgezien van een oude stadspoort, niet echt een mooi stadje. Een kilometer of 3 verderop steek je door naar de Heringsweg in Nederland, bij een oude boerderij Op den Hering. Ook kun je hiervandaan Nonke Buusjke bezoeken. Dat ligt aan de Heringweg in de Schinveldse bossen.

Deze Heringsweg komt een kilometer verderop bij de oostelijke grens met Duitsland. Pal noordelijk hiervan heeft de grens weer een hoek van 90 graden gemaakt. Op de grensovergang staat een kapelletje. De grensweg gaat verder naar het zuiden. Aan de rechterhand het Nederlandse natuurgebied genaamd Schinveldse Bossen. Ineens heb je zicht op de landingsbaan van het NATO-vliegveld Geilenkirchen. (NATO-vliegveld)

Als de weg uitkomt bij de Waubacherweg, ben je ineens in een naargeestig grondverzetindustriegebied. Met een groot recyclebedrijf. (Ora & Labora)
Vervolg toch op de Waubacherweg naar het oosten en later zuiden, verderop Grensweg geheten. Links (oostelijk) van de weg is de grens en direct daarachter het natuurgebied Teverener Heide. Vlak voordat deze weg uitkomt op een kruising met een grote weg neem je linksaf een fietspad het bos in. Dit is precies óp de grens. Dit pad heet de Scherpenseeler Veeweg.

Als je het bos weer uit komt, ben je op een hoogvlakte, een grote boerderij vlak op de grens. Je rijdt verder en zwerft door akkerland met her en der grenspalen, via het dorp Scherpenseel, uiteindelijk weer het dal in, langs de Scherpenseelermolenweg, en komt uit in de dorpskom van Rimburg, bij een mooie carréboerderij, een oude kerk en verderop de grensbrug over de Worm. (Rimburg)

Nu volgt een mooi stuk fietsen langs deze grensrivier, de Worm. Het kasteel van Rimburg aan de Duitse zijde van de Worm, is ook één van de stukjes land, die na de Tweede Wereldoorlog als compensatie Nederland zijn geworden, tot 1963. Tegenover het kasteel staat een oude watermolen op de Worm.

Vervolg hier het pad, soms smalle bergweg, soms langs een spoortraject, richting Herzogenrath.  Geleidelijk komt er meer bebouwing en kom je bij Herzogenrath in de buurt. Je neemt een brug over de Worm en rijdt Kerkrade in. Kerkrade en Herzogenrath zijn verstrengeld: even later ben je toch in het centrum van Herzogenrath.

In het centrum van Herzogenrath kun je even rondkijken. De Worm gaat er onder door, het spoortraject er overheen. Op de heuvel zie je het kasteel, Burg Rode.
Via de Aachener Strasse kom je uit bij het Eurode-Park, een grensoverschrijdend bedrijvenpark. Je komt eigenlijk bij de achterkant uit, dus je rijdt er even omheen. (Herzogenrath-Kerkrade)
Je kunt op dit punt ook nog 500 meter naar het noorden fietsen om de Abdij Rolduc te bekijken.

Aan de Nederlandse kant van het Eurode-Park kom je op de Nieuwstraat. Je bent dan midden in Kerkrade/Herzogenrath op de weg die de twee landen scheidt, ongeveer anderhalve kilometer lang. Naar het zuiden rijdend heb je links Duitsland, rechts Nederland. Bij het verkeersplein aan het einde ben je aan het einde van deze etappe. (Smokkelparadijs Nieuwstraat/Neustrasse)

Routebeschrijving

De eerste helft van de route van de 9^e etappe heeft ’t niet zo voorzien op agglomeraties. Je fietst een stuk minder door grensbossen, meer door achterland met landbouw en kleine dorpen, waar je weinig voorzieningen en toerisme treft. Het is rustig, ontspannen, vriendelijk en weinig spectaculair.
Daarna worden de omgevingen wisselender: natuurgebied langs de Rode Beek, grondverzetbedrijven en industrie achter Brunssum, kerkdorpjes in diepe dalen, een mooie route langs de grensrivier de Worm en dan de specifieke grensomgeving van Herzogenrath/Kerkrade, waar de etappe, na 78 kilometer, eindigt.

De officiële knooppuntenroutes worden in deze etappe vaak verlaten, doch dat levert in het algemeen geen probleem op, afgezien van het feit, dat er wat meer verhaald moet worden ten behoeve van de juiste richtingaanduiding.
Tussen Voorst en Waldfeucht kom je langs een mooi grensfiets-stuk, dat op zich prima te doen is op een gewone fiets. Maar je kunt hier ook het aangegeven knooppuntalternatief doen.
Aangezien dit de enige ‘challenge’ is, is er geen specifieke B-route gemaakt.

De A-route
De route start in het centrum van Vlodrop bij knooppunt 72. Daar vertrek je richting 58. Als je op de Kerkbergweg nog ietsje verder rechtdoor gaat, waar richting 58 eigenlijk rechtsaf gaat, pik je nog even een paadje langs de grens mee en kom je, rechts aanhoudend, vanzelf weer op de Bakhuisweg richting 58. Rij vervolgens verder naar 59 en dan richting 35.

Als bij het grensbuurtschap Voorst bij de grens komt, dan ga je niet verder richting 35, maar vervolg je westelijk over het pad dat de grens vormt: de Weg langs de Landweer, later Akerstraat, Grensweg en Middenheideveldweg. Een prachtig stuk fietsen over een mooi boerenpad.
Het pad heet verderop het Vuchtervoetpad, maar het is echt té mooi om niet in de Grensfietsen.NL-fietsroute op te nemen. Bovendien is het hier heel stil, dus fiets lekker door.
Aan het einde ga je linksaf en kom je in het Duitse dorp Waldfeucht uit op knooppunt 31.
(Mocht je echt dit grenspad liever niet willen doen, dan vervolg je in Voorst naar 35, 33 en kom je ook in Waldfeucht op 31 uit.)

Rijd verder naar 48, 47 en richting 22. Je komt in het dorpje Saeffelen uit, waar je de grens overgaat en direct in Spaanshuisken bent. Rijd verder richting 22, maar als je bij de grote weg uitkomt, steek je die over en ga je direct links de Majoorsweg op.
Waar je bij de grens komt, ga je rechtsaf en na 600 meter weer rechts, weer de grens over, en dan linksaf de Havertergrensweg op. Bij de afslag Donnerskamp ga je nog éven rechtdoor, maar dan direct links het bos in en de grens over.
In het bos nog een keer rechts en links en dan kom je in de Duitse Selfkant in het dorpje Schalbruch uit, bij knooppunt 42. Vervolg hier richting knooppunt 16.

Als je voorbij Isenbruch bij de doorgaande weg komt, ga je rechtsaf naar Susteren.
Vlak voor de grens ben je bij het westelijkste puntje van Duitsland, de ‘Westgipfel’. Op de Rode beek is een aandachtplekje ingericht, aan een vlonderwandelpad.
Neem hier het kleine grensbruggetje en je komt uit op de Susterderweg. Ga hier linksaf, zuidelijk, neem de afslag Mouwweg en rijd achter Nieuwstadt langs naar knooppunt 18, op de grens. Vervolg je route door Millen naar Tüddern, naar knooppunt 41 en 31.
Vanaf 31 neem je een klein stukje de richting van 46, maar ga rechtsaf de Oligstrasse op en je komt over de grens bij Broeksittard, waar je direct linksaf gaat en bij de grens blijft. Deze grens is de achterkant van de nieuwbouwwijk. Je maakt verderop een haakse bocht om aan de achterkant van deze nieuwbouwwijk te blijven.

Mooi is ’t hier niet, maar ook zulke stukjes horen écht bij de Grensfietsen.NL-route. En het duurt niet zo lang. In het zuidpuntje van deze nieuwbouwwijk kom je uit bij de Lahrweg/Lahrstrasse, waar je oostelijk Duitsland weer in rijdt. Via 39 en dan de Schlouner Berg op (102 meter) naar 45 in het dorpje Hillensberg en Nederland weer in naar 64 in Jabeek.
Rijd verder naar 75, 52 en, langs de grensrivier, de Rode Beek, richting 57. Rijd niet helemaal naar 57, maar neem het fietspaadje zuidelijk de grens over naar de Heringsweg. Direct daarna kun je verder oostelijk naar 99, waar je bij het noordoostpuntje van Zuid-Limburg komt.
Hiervandaan neem je de grensweg zuidelijk naar 33.
Rijd echter rechtdoor waar 33 naar rechts gaat en ga op de t-splitsing Waubacherweg linksaf. Je rijdt door een fascinerend lelijk grondindustriegebied. De Waubacherweg buigt naar het zuiden en wordt de grensweg,
Vlak voor je bij een grote kruising komt, kun je linksaf een fietspad in, de Scherpenseeler Veeweg. Je rijdt nu langs het Duitse natuurgebied de Tevenerer Heide en je komt uit bij knooppunt 108. Rijd hier rechtdoor tot het einde van de Scherpenseeler Veeweg, ga links de Padweg op en neem de bocht naar rechts mee. Als de weg wéér naar rechts gaat, ga je rechtdoor op een boerenpad de grens over en kom je, tussen grote boerderijen door, in Scherpenseel uit op de Heerlener Strasse.

Ga hier 100 meter naar het noorden en sla dan af richting knooppunt 41, de Hofweg. Vijfhonderd meter verder rijd je weer op de grens en daarna ga je rechtsaf de Akerweg op en verderop linksaf de Scherpenseelermolenweg op. Aan het einde daarvan ga je scherp het Wormdal in naar Rimburg.

Bij het kruispunt in het dorp heb je aan de linkerhand een prachtige witte carréboerderij met poort en zie je rechts de kerk van Rimburg. Je kunt hier rechtdoor, over de Worm de grens over, maar de route gaat eerst nog wat noordelijker over de Palenbergerweg. In het Duitse Mariënberg ga je rechtsaf de brug over de Worm over en daarna direct weer rechts om aan de oostelijke oever van de Worm terug te fietsen naar het zuiden, waar je uitkomt aan de oostkant van Rimburg, weer vlakbij de kerk, knooppunt 36. Vlak voor je tref je het kasteel Rimburg, dat ook bij de stukjes land hoorde, die na de oorlog tijdelijk Nederlands waren, als oorlogscompensatie. Je rijdt zuidelijk verder naar 35, 42 en verder naar 22.
Dan de agglomeratie van Herzogenrath en Kerkrade in, naar 20, over de Grenstraat. Vanaf 20 kun je nog even naar 18, naar het centrum van Herzogenrath. De route gaat echter verder richting knooppunt 3, over de Aachener Strasse.
Deze komt uit bij een kantoorcomplex op het Eurodepark, bovenop de grens. Je rijdt er omheen en aan de andere kant de Kerkrader Nieuwstraat op. Dit is een van de ‘beroemdste’ grensstraten in Nederland. Op het oog is er nu niet veel ‘bijzonder’ aan de straat; de oostelijke kant is Duits, de westelijke kant Nederlands. Toen er nog geen vrij grensverkeer was, was dit echter een complex gebied en zag het er heel anders uit.
Aan het einde van de Nieuwstraat, op de grens, ben je aan het einde van deze 9^e etappe.

Extra onderweg

• De Duitse streek Selfkant is relatief dun bevolkt. Aan de Nederlandse kant, westelijk van Selfkant is juist sprake van aaneengesloten bebouwd gebied: Nieuwstadt en Sittard. Het stadscentrum van Sittard is, als je achterlangs de nieuwbouw fietst, slechts een drietal kilometers van je verwijderd.
• Als je voorbij Etzenrade door het dal van de Rode Beek fietst, kun je Nonke Buusjke bezoeken, in de Schinveldse bossen. Dit is een sfeervol openluchtmuseum met vakwerkhuizen.
• Als je bij het Eurodepark Kerkrade binnen rijdt, kun je een klein stukje naar het noorden fietsen, over het Kannunik Emstpad, om het complex van Abdij Rolduc te bekijken.
• In dorpen als Waldfeucht, Koningsbosch, Saeffelden, Jabeek en Tüddern tref je nauwelijks voorzieningen. Dit is niet echt een toeristische streek. In Rimburg is een uitspanning met buitenterras. Als je liever niet van de route afwijkt ten behoeve van horeca of winkelbezoek, dan is het verstandig om vooraf proviand in te slaan. Er zijn veel mooie plekjes voor picknick met eigen middelen.