Het stuk van het Nachtegaalslaantje door het bos ligt precies tussen het noordelijk gelegen oude Prinsessebosje (door de mensen ter plekke het Buukebuske genoemd) en de Plantage zuidelijk. De Plantage is een parkbos dat bij Kasteel Bergh hoort en is in de 18e eeuw aangelegd. Er lopen twee lanen door het parkbos. De ene met uitzicht op de kerk van Emmerich, de andere met uitzicht op de kerk bovenop de heuvel bij Hoog-Elten. De Plantage is een rijksmonument, het is zeer de moeite waard om er rond te wandelen.
[10 september 2020] Ik fiets zuidelijk om het kasteel heen, ga aan de westkant het stadje uit en kom daarna direct aan bij een mooi oud parkbos dat De Plantage heet.
Dan rechtsaf De Gaarde op en na een bocht éven naar rechts, naar het noorden. Veertig meter verderop gaat een mooi fietspaadje naar het westen, het Nachtegaalslaantje. Echt een sprookjespaadje! Heel erg prachtig: een smal pad door het gras, met veegaas aan weerszijden, richting het bos. ’t Is maar ’n klein stukje echt mooi, maar dat maakt niet uit: hier doe je ’t voor.
Ook het stuk door het bos is mooi, het bevindt op het uiterste zuiden van een stuwwal.
Verderop gaat de weg een ouder stuk bos in. Aan de andere kant kom ik ’t bos weer uit en kijk over de heuvels uit naar een oude molen en de kerk van Stokkum. Daarna opnieuw bos en een heuvelrug: de heuvelrug van Elten.
Het stuk van het Nachtegaalslaantje door het bos ligt precies tussen het noordelijk gelegen oude Prinsessebosje (door de mensen ter plekke het Buukebuske genoemd) en de Plantage zuidelijk. De Plantage is een parkbos dat bij Kasteel Bergh hoort en is in de 18e eeuw aangelegd. Er lopen twee lanen door het parkbos. De ene met uitzicht op de kerk van Emmerich, de andere met uitzicht op de kerk bovenop de heuvel bij Hoog-Elten. De Plantage is een rijksmonument, het is zeer de moeite waard om er rond te wandelen.
Als je op het Nachtegaalslaantje het bos weer uitkomt, staat op nummer 8 een wit huis. Daar bevond zich een eeuw geleden het café De Nachtegaal van Kaat Ebbing. Het laantje en het café zijn genoemd naar de zangvogels in de Plantage. Toen Kaat Ebbing overleed kwam er een einde aan ’t café: haar zoon Bart, Bart van Kaat genoemd, verhuurde het pand en ging zwerven. Bart was een echte landloper. Mensen ouder dan een jaar of 60 herkennen een echte Swiebertje in hem. Omdat hij zo arm was, moest hij heel zuinig leven en was altijd platzak. Zo gaf hij een jarige buurvrouw ooit een leeg Eau de Cologneflesje om in de feestvreugde te kunnen delen. Hij sprak daarbij de woorden: ‘A’j dit fleske vult, dan he’j lekker wat te ruuke.’ Als hij honger had ging hij langs bij buren. Hij probeerde aan geld te komen door het fokken van honden, maar dat bleek ook geen goudmijn. Hij coupeerde ze zelf met behulp van een houtklos en een bijl. De vroegere buurjongen van ‘Bart van Kaat’, Johan Gerritsen, ziet de afgehouwen staartjes nog liggen nakronkelen op de grond. Smokkelen deed Bart ook graag.
De kasteelheer Van Heek van Kasteel Bergh zag in het huis van Bart, zo dicht bij de Plantage, een prima boswachterswoning. Maar Bart wilde het hem niet verkopen. Van Heek liet daarop een schoenmaker het huis kopen. Bart werd heel boos toen hij begreep dat de kasteelheer hier achter zat. De kasteelheer gaf hem de berenrots van het voormalige Burgers Dierenpark (jawel, ooit in ’s-Heerenberg begonnen, veel later verhuisd naar Arnhem) als tijdelijk onderkomen. Tot overmaat van ramp verloor Bart zijn fortuin, de 20.000 gulden voor zijn woning, ergens in de buurt van het Nachtegaalslaantje. Johan Gerritsen vond de portefeuille en bracht hem terug. Bart beloofde hem een sigaret maar die is er nooit gekomen. Een vrouw uit Gaanderen kreeg lucht van Bart zijn rijkdom. De relatie duurde tot het geld op was. Bart was er volledig ingetrapt en verhuisde, wellicht uit schaamte, naar Millingen aan de Rijn. Hij kocht een huisje en verhuurde het weer, en ging zelf in het varkenskot liggen. Zo zie je maar: Swiebertjes bestonden ècht, zelfs nog tot ver in de 20e eeuw.
Vanaf het voormalige café voert het Varkensstraatje, een oude zandweg, naar de Lindhorsterstraat: de groene grensovergang naar Emmerich.
Het centrum van Stokkum, waar ook een kerk staat, laat ik rechts van me liggen en ik vervolg mijn reis op de Eltenseweg die helemaal door ’t bos gaat. Dit zal vroeger de doorgaande weg naar Elten zijn geweest. Ik zie meerdere campings langs de weg; dit is een streek voor toerisme.
Gebruikte informatie
* De Plantage op Berghapedia
* Nachtegaalslaantje op Berghapedia
* Bart van Kaat, op Berghapedia
* Stokkum, wikipedia