[10 september 2020] Op het noordelijke puntje van het Eltener land, in een kleinschalig landbouwgebied ingeklemd tussen bos en autobaan (de drukke A12-snelweg, in Duitsland A3) ligt het Duitse Feldhausen. Aan de andere kant het Hollandse zusje: Veldhuizen. Hier voeren oude tractoren en weitjes met geiten en schapen de boventoon. Er is in ’t uiterste Nederlandse hoekje een terrein met zomerhuisjes en er staan wat boerderijen met boerenhekwerk tot op de grensovergang.
De grensovergang is verlaten. Er staan wat grenspalen, maar verder is dit een overgang waar je de ‘overgang’ vooral herkent aan datgene wat je maar moeilijk kunt duiden; je ziet aan de Duitse kant het rode baksteen, de kleine raampjes, een iets andere inrichting van de weg, houten palen met elektriciteitsdraden, etc., maar de ‘overgang’ zit ‘m vooral in heel veel nauwelijks duidbare dingen, die met kleur en gevoel samenhangen.
De streek die ik nu in fiets, heet de Liemers. Ietsje verderop gaat een mooie smalle weg over een oude dijk, de Kwartiersedijk. Juist die verstopte plekjes zijn aan de Nederlandse kant mooier: daar lijkt men iets te hebben gedacht van ‘wij willen graag een paradijs voor onszelf alleen, dus laten we ’t ver weg doen, voor alleen ons en de bewonderende blikken van fietstoeristen.’
Aan het einde van de Kwartiersdijk een hele leuke uitspanning in een oude boerderij met een klein vijvermeertje ernaast: Café Huis den Dijk.
Aangekomen bij de Emmerichseweg, de weg die over de grens naar Elten gaat, kijk ik even bij de grensovergang een paar honderd meter verderop. Een typische oude grensovergang voor wat uitgebreider toegangsverkeer; een paar douanegebouwen (waarin nu horeca gevestigd is), een parkeerterrein en op de grens een paar grenspalen.
En de oude grenspost bij de snelweg? Die is er nog! Weliswaar alleen aan de Duitse kant. Op maart 2020 schonk Omroep Gelderland aandacht aan dit gebouw tijdens de aflevering ‘Grens’ uit de serie ‘Straal Voorbij’. Hans Jungerius ging een kijkje nemen bij de oude grenspost en wandelde rond bij het geheel overwoekerde Duitse grenskantoor.
Aan de andere, Nederlandse, kant zijn alle grenskantoorgebouwen afgebroken. Er ligt daar alleen braak land en er staat een klein nieuw toiletgebouwtje. Over de oude grenskantoorgebouwen aan de Duitse zijde zegt Jungerius: ‘ze hoeven alleen maar de ramen te zemen en dan kunnen ze zo weer open!’.
Onlangs (juli 2020) heeft de PvdA in de gemeente Zevenaar de toekomst van dit gebied op de agenda gezet. Bij de bespreking van het bestemmingsplan Buitengebied Zevenaar Noord heeft de fractie van de PvdA het college opgeroepen om samen met het bestuur van Emmerich in gesprek te gaan met de eigenaren van de grond en gebouwen op de grensovergang(en). De PvdA noemt hierbij de situatie een ‘rommeltje, de naam ‘de Poort van Nederland/Duitsland’ onwaardig’: ‘Het is volgens ons de hoogste tijd om de rommelige aanblik van deze grensovergang te verbeteren. Het is nu bijna 30 jaar geleden dat de controles en andere douaneformaliteiten aan de landsgrenzen in de meeste Europese landen zijn opgeheven. Ook in de huidige gemeente Zevenaar zijn alle douaneposten met Duitsland verdwenen. In de loop van de tijd zijn de gebouwen in Spijk, Lobith en Babberich gesloopt en is de weg aangepast. Aan de Rijn bij Tolkamer heeft het douanegebouw een andere functie gekregen.’
De oproep van de PvdA is door het college van B&W overgenomen.Vanaf de Feldhauser Weg kun je gemakkelijk bij de Raststätte Knauheide komen. Achter deze Raststätte staan de oude grensgebouwen. Op de gevel staat nog ‘Zollamt Elten Autobahn’.
Gebruikte informatie
* Deze grenspost kan zo weer gebruikt worden, Omroep Gelderland, 11 maart 2020
* Grensposten Bergh Autoweg zijn nu brokstukken vergane glorie, PvdA Zevenaar, 6 juli 2020