[10 september 2020] Vlak voor Herwen kan ik de Ossenwaard in. Dat is een mooi uiterwaardengebied tussen de Oude Rijn en het Bijlandsch Kanaal, of de Boven-Rijn: het is een beetje onduidelijk hoe alles genoemd wordt hier. De Oude Rijn is in ieder geval goeddeels afgedamd. Er is hier heel wat gespeeld met de loop van de Rijn. Als je de kaart ziet lijkt hij mooi en authentiek in z’n verloop, maar in de praktijk zijn er flinke meanders doorgestoken, gekanaliseerd.
Rijnwaarden is het gebied dat in de lokale volksmond ook wel het Gelders Eiland wordt genoemd, het wordt volledig omsloten door water. De gelijknamige gemeente is een paar jaar geleden opgegaan in de gemeente Zevenaar. Het verloop van de Oude Rijn is een nat natuurgebied geworden. Op de brug eroverheen, nog voor Herwen, had ik hier al prachtig zicht op. In de Ossenwaard zijn een paar nep-‘redoutes’ gebouwd. De inspiratiebron voor deze nieuwe bouwwerken ligt bij de oude wachttorens waar vanaf alarmseinen gegeven werden wanneer de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog aan de overkant opdoken. Bij de eerste wordt een mooie tekst over het verleden van deze streek getoond en vanaf een uitkijkheuvel, die nu de redoute voorstelt, kun je de omgeving overzien: ‘Je ziet hier aan de Duitse zijde van de Oude Rijn eenzame terpboerderijen oprijzen. Ze herinneren aan de eeuwenoude Rijndynamiek en aan de menselijke veerkracht om te kunnen profiteren van de rivier. De huizen stonden hier niet alleen op terpen maar ook op palen. De rivier werd ervaren als weldoener, omdat hij het water leverde voor de landsverdediging en het vruchtbare slib achterliet op de weiden, akkers en grienden. (…) Op den duur nam de rivierdynamiek af. Begin 18e eeuw werd het Pannerdensch Kanaal gegraven, waarna de oude Rijnloop slechts als nevenloop meestroomde met de hoofdrivier. Dat duurde tot 1959, het jaar dat in Spijk het water werd afgesloten van de grote Rijn.’
Verderop, als je richting Lobith rijdt, wordt hard gewerkt aan natuurtoerismeontwikkeling. Het project heet Carvium Novium, een themapark genoemd naar het Romeins castellum dat hier in de buurt moet hebben gestaan. Ook hier is zo’n nieuwe redoute gebouwd. Er komen meertjes; zandverwerkingsmachines staan te loeien en vrachtwagens rijden af en aan. Vlakbij de grensbrug over de Rijnstrang westelijk van Elten bevindt zich al bijna 40 jaar ‘Grenswinkel De Hut Mulder’. Het is opgezet door de ouders van het huidige eigenaarspaar, dat er sinds een paar jaar ook een horecagelegenheid bij heeft. Koffie was hier altijd al te krijgen: hèt product dat altijd zoveel prijsverschil tussen Duitsland en Nederland vertegenwoordigde.
Gebruikte informatie
* Carvium Novum
* Redoutes Ossenwaard en Carvium Novum
* Bezoekers genieten…. bij Lobithse ijshut, De Gelderlander, 24 april 2019