[10 september 2020] Ik fiets verder de Lagewald af tot ik op de oude spoorbaan van Nijmegen naar Kleve stuit. Deze is al vele jaren niet in gebruik. Ernaast loopt een mooi betonnen fietspad. Een paar kilometer verder kom ik bij de grens, waar een grote boog over het spoor gaat: Wilkommen in Deutschland. Bijzondere plek.
Nadat in de tweede helft van de 19e eeuw steeds meer steden op het spoorwegnet werden aangesloten, wilde ook Nijmegen een spoorverbinding. Nijmegen had nog steeds de status van vestingstad maar wegens een politieke beslissing kwam de verbinding er niet. De Nijmeegse burgerij begon in 1860 een lobby (Nijmeegsch Spoorwegcomité) en richtte in 1863 de Nijmeegsche Spoorwegmaatschappij (NSM) op. Dit resulteerde in de opening van de spoorlijn Nijmegen – Kleef in 1865, waardoor Nijmegen eerder op het Duitse spoorwegnet werd aangesloten dan op het Nederlandse net.
De tram reed in Nederland over het zogenaamde Bergspoor, want voor Nederlandse begrippen waren de hellingen erg steil. Zo steil zelfs dat eerst nog van een techniek gebruik werd gemaakt die uit bergachtige streken komt: met behulp van een viaduct kruiste de baan zichzelf, zodat een groot hoogteverschil op een klein oppervlak overwonnen werd. In 1962 is dit viaduct gesloopt, het was inmiddels een bouwval geworden. Er resten nu geen sporen meer van.
Na de Tweede Wereldoorlog trad het verval voor de spoorlijn in. Station Groesbeek was in 1934 al gesloten, Duitse stations vervielen in de jaren ‘60 en ‘70. De in de oorlog vernielde spoorbrug bij Rhenen werd niet hersteld, zodat bijna alle internationale treinen van Amsterdam naar Keulen voortaan via Utrecht en Arnhem reden.
Nadat het reizigersvervoer op de lijn al decennia eigenlijk niets meer voorstelde (op een dienstregeling uit 1969 is te zien dat er toen nog maar 5 treinen per richting per dag reden, eenmaal per 2 uur) is de lijn op 2 juni 1991 gesloten voor reizigersvervoer.
Diverse bronnen op internet wijzen op acties om de treinverbinding weer te reactiveren. Online staat nog steeds de website over Project Keizerlijn: een tramverbinding tussen Nijmegen en Kranenburg op de spoorlijn Nijmegen – Kleve. ‘Opening kan plaatsvinden tussen 2018 en 2020’. Het laatste nieuwsbericht op de website is van 2016.
Nijmegen en de provincie Gelderland zien meer in verbetering van de busverbinding. Kleef, eerst nog enthousiast, is inmiddels ook afgehaakt.
Gebruikte informatie
* Spoorlijn Nijmegen – Kleef, wikipedia
* Nijmegen ziet nog steeds weinig heil in herstel spoorlijn Nijmegen-Kleef: Spoorpro.nl, 16 januari 2019
* Ook Kleef geeft het op: deze spoorlijn wordt voorlopig niet tot leven gewekt, De Gelderlander, 14 november 2018
* Project Keizerlijn
* Gemeente Tram Nijmegen