[10 september 2010] Aan het einde van de Ketelstraat kom ik uit bij de grens: de bosrand van Het Reichswald vormt hier een heel stuk de landsgrens. Het is een uitgestrekt bosgebied dat zich aan de Duitse zijde bevindt, het gebied is vanaf de grens kilometers diep. Langs de grensweg rijd ik richting Grafwegen, een klein Duits dorpje dat vanuit Duits perspectief ver weg verstopt is achter het bos, dus ‘geïsoleerd’ en geheel op Nederland gericht. De woningen in Grafwegen, behorend bij gemeente Kranenburg, zijn aangesloten op het Nederlandse aardgasnet, waternet en riolering.
In Grafwegen wilde ik heel graag een laatste biertje scoren bij Boscafé Merlijn. Het is een bekende en bijzondere uitspanning, die gelukkig nu weer een nieuwe Nederlandse eigenares heeft. Alle bordjes buiten zijn alleen in ’t Nederlands. De lichten staan aan, de grote terrasdeuren staan open. Ik haal de tassen van de fiets en heb echt zin om hier even uit te rusten. Misschien zit er ook nog een leuk gesprekje met de nieuwe uitbaatster in, want dit is een bijzonder ‘grensgeval’.
Helaas: er zit een ketting om het toegangshekje. Ze zijn om 17.00 uur dicht en het is inmiddels 17.15 uur. Pech!
Boscafé Merlijn stond vroeger bekend als een smokkelaarscafé en droeg de naam Zum Deutsche Ecke. Geografisch is het café ook nu nog een Duits café: het ligt zo’n 100 meter over de grens in het geïsoleerde gehucht Grafwegen, dat eerder bij het Nederlandse Breedeweg lijkt te horen. Eigenares en personeel zijn voor het grootste gedeelte Nederlands, net als de informatie op het bord buiten. Maar het bier van de tap is van König en Erdinger en in de zomer klinkt buiten accordeonmuziek.
Sinds begin 2020 is Katharina Steenveld de uitbaatster. Ze werkte al een jaar of zeven bij Boscafé Merlijn en heeft het nu overgenomen van de vorige eigenaar, die er 25 jaar heeft gezeten.
Het café is in de omgeving, vooral aan Nederlandse zijde, erg bekend. Zo wordt, weliswaar op Duitse bodem, jaarlijks op Tweede Paasdag het Nederlands kampioenschap hanenkraaien georganiseerd. ‘Niks moet en alles mag in dit huiskamercafé’, vertelt Katharina in een interview met De Gelderlander. ‘Die ongedwongen sfeer, dat gevoel van vrijheid moet vooral zo blijven. Straks ga ik misschien iets meer met eten doen. Met lokale producten. Denk aan een hamburger of, voor veganisten, een bietburger. Een beetje in de sfeer van een Engelse pub. En ‘s zomers wil ik wat meer aandacht gaan besteden aan wandeltochten door de bossen hier en bierproeverijen.’
Reeds in de 15e eeuw was het verloop van de grens in dit gebied moeilijk te bepalen. In de 17e eeuw werd de nederzetting Grafwegen op gezag van Kleef aan de rand van de grens, bij de huidige grenspaal 593, gesticht. Boeren konden zodoende de grenspalen niet meer verplaatsen.
Om de hoek, 100 meter verder, kom ik bij het einde van het dorpsweggetje en bij een kruising met een grote weg. Dit is de Neutraleweg, de grens met Nederland en tevens de grens met de provincie Limburg.
Gebruikte informatie
* Boscafé Merlijn
* Nieuwe uitbater Katharina wil sfeer van Boscafé Merlijn vasthouden, De Gelderlander, 28 februari 2020