[15 juni 2020] Na vanaf Booneschans via Klein Ulsda een mooi stuk door het wijdse open Groninger land te hebben gefietst zijn daar ineens strak gelijnde vestingdijkjes en rij ik een heel bijzondere oase in: Oudeschans. Net als in het geval van de andere schansen is het allemaal netjes opgeknapt. De schansen waren dertig, veertig jaar geleden erg verwaarloosd en verlaten. Maar kijk nu eens, het zijn pittoreske oorden waar de rode bakstenenhuizen omgeven zijn door stokroos en vlierbloesem.
Een mooie wandeling over de herstelde vestingwallen is uitgezet.
De drie noordelijke schansen, Nieuweschans (vroeger Langeakkerschans), Booneschans en Oudeschans (vroeger Bellingwolderschans) liggen op een rij en waren als vestingen met name gericht op de Dollard. Op oude kaartjes zie je de omwalde fortificaties netjes in hun ruitvorm liggen. Nieuweschans heeft zich tot dorp ontwikkeld; eigenlijk zie je daar niet veel van de eigenlijke vesting meer. Booneschans bestaat nauwelijks nog. Oudeschans is helemaal hersteld als een soort ‘mini-Bourtange’.
Het dorp Oudeschans telt ongeveer 100 inwoners en naast de historische wandelroute over de oude vestingwal heeft het een vestingmuseum. In het hart van ’t dorp staat een oude boerderijkerk, een smederij die teruggaat tot de 17e eeuw, en een restaurant met een uitgebreid terras, De Piekenaar.
In het museum wordt veel aandacht besteed aan de ontstaansgeschiedenis van de Groningse vestingen en hun relatie met de start van de tachtigjarige oorlog in 1586, toen in dit gebied de eerste veldslagen hebben plaatsgevonden.
Met de reconstructie van het vestingdorp, die plaatsvond in de jaren tachtig, is beoogd het authentieke karakter van het dorp te behouden. Oudeschans is in tegenstelling tot Bourtange bewust geen openluchtmuseum geworden. Op de dorpswebsite staat: “Hier wordt met plezier gewoond en het dorp wordt niet ten onrechte gerekend tot een van de acht mooiste dorpen van Nederland.”
In één van de hoeken van de vestingwal ligt een vrij hoge heuvel waarop zich de oude begraafplaats bevindt. Daar vind je nogal wat oude grafzerken terug. Een heel bijzondere is het graf van de “deugdryke juffrouw Digna Maria van Bern, Huisvrouw van Jacobus de Jonge, ‘gerustelijk ontslapen den 7den January 1742 Oud in het 35ticste Jaar’:
Schoon dat de wormen nu doorknagen en omringen
juffrouw D’Jong’s ligchaam beneden hier int graff
zal toch eens met de vier en twintig ouderlingen
weer bloeyen tot Gods eer en tot Aarons staff
Het laatste zinnetje vraagt voor de niet-al-te-bijbelvasten onder ons waarschijnlijk enige uitleg: Aäron wordt in het boek Exodus ten tonele gebracht in het verhaal over de roeping van Mozes. Aäron moest Mozes met zijn spreekvaardigheid ondersteunen bij de opdracht om de Israëlieten uit Egypte te leiden. Gezamenlijk traden Mozes en Aäron op voor de farao van Egypte en toonden Gods superioriteit in het verhaal van de tien plagen. Het was Aäron die in deze verhalen optrad als wonderdoener. Zijn staf werd een slang, die de slangen verslond die de Egyptische priesters uit hun staven toverden. Aansluitend werden met zijn staf de eerste drie plagen opgeroepen.
Gebruikte informatie
* Website Vesting Oudeschans
* Geschiedenis van de vesting Oudeschans