[6 oktober 2020] Vlak achter Vlodrop-station kom ik uit bij het terrein waar het immens grote College St. Ludwig heeft gestaan. Een gigantisch neogotisch bouwwerk, gebouwd in 1905. Het stond er een jaar of vijf geleden nog.
Eind vorige eeuw streek een Indiase goeroe, Maharashi, hier neer. Nu nog steeds zit hier zijn gevolg: de Meru-gemeenschap, bekend van de transcendente meditatie. Meru staat voor Maharashi European Research University.
Ik fiets het terrein op en zie de vlakte waarop vroeger het klooster heeft gestaan. Ze hebben waarachtig nog een oud torentje gespaard, dat staat nu op een heuveltop. Er lopen allemaal Indische mensen in wit-roze gewaden rond. Op de borden zie ik staan wat ze hier willen gaan bouwen. Er staan grote pseudo-oosters aandoende gebouwen. Het doet allemaal sektarisch aan. Ik voel me hier helemaal niet op m’n gemak.
Over de geschiedenis van het klooster, het latere gebruik door de Indiase goeroe tot aan de hedendaagse ontwikkelingen is een bijzonder verhaal te vertellen.
Eind 19e eeuw verrezen overal langs de Nederlands-Duitse grens kloosters van Duitse broeders, paters of zusters. Reden hiervoor was de ‘Kulturkampf’ van Von Bismarck die veel kloosterlingen uit het Duitse rijk verdreef. Eind 1904 ‘ontdekten’ de Franciscanen nabij de Duitse grens, op een steenworp afstand van de stationnetjes Dalheim en Vlodrop, een op een hoogte gelegen woest heidelandschap met dennenbossen. In die dagen werd de spoorlijn Antwerpen Roermond-Monchengladbach, later de ‘IJzeren Rijn’, nog voor personenverkeer gebruikt. De bouw van een klooster met internaat op een afgelegen plaats, maar toch door het spoor met de bewoonde wereld verbonden, achtte men ideaal. Van 1905 tot 1909 werd, onder leiding van architect broeder Quintilian Borren, ijverig gebouwd en op 4 oktober 1909 werd het immense complex plechtig in gebruik genomen.
Het internaat voor zo’n 200 leerlingen creëerde de behoefte aan een groot klooster. Er waren niet alleen paters nodig om les te geven en het internaat te leiden, maar ook broeders om alle onderdelen van dit complete ‘dorp’ te kunnen runnen.
Het College St. Ludwig was decennia lang nauwelijks van de buitenwereld afhankelijk. Men had een eigen aggregaat dat voor de benodigde stroom zorgde en een bron die voor de watertoevoer diende. In latere jaren werd het complex op het Nederlandse elektriciteitsnet aangesloten, maar tot laat in de 20e eeuw bleef de eigen bron (compleet met watertorens) voor de drinkwatervoorziening zorgen.
De uitgestrekte landerijen werden door de broeders bewerkt. Ze verbouwden niet alleen groenten, graan en aardappelen, maar ook maïs en bieten voor de uitgebreide veestapel: kippen, koeien en varkens. Verder waren er een bakkerij, slagerij, kleermakerij, smederij en wasserij. Zelfs de schoolbanken, stoelen en tafels zijn in de timmerwerkplaats van St. Ludwig gemaakt.
Ver weg en verstopt in de achterste bossen van De Meinweg was dit een wereld die helemaal op zichzelf stond. Er stond een majestueus, gigantisch, neoclassicistisch complex.
In de jaren zeventig kwam de ontkerkelijking op gang en sloot het college z’n deuren. De Nederlandse overheid kocht het gebouw in 1979 aan voor een bedrag van destijds meer dan 16 miljoen gulden. Er zou een opleidingscentrum voor de politie in gevestigd worden.
Dat was helaas geen lang leven beschoren. Het kwam voor meer dan vijf jaar leeg te staan en dat kwam het gebouw niet ten goede.
In 1984 kocht de uit India afkomstige goeroe Maharishi Mahesh Yogi het complex voor 1,8 miljoen gulden. In 1990 werd het complex het wereldhoofdkwartier van de zogenaamde Transcedentale Meditatie (TM)-beweging (door Maharashi gegrondvest). Beatles-liefhebbers kennen deze Maharashi vast nog wel: ze waren een groot fan van ‘m.
Er waren toentertijd nog geen monumentale beperkingen. De beweging verkreeg een sloopvergunning van de gemeente met de bedoeling een nieuw centrum naar eigen bouwwijze te verrijzen.
Toen deze plannen bekend werden, kwam van alle kanten tegenstand op gang. De verontwaardiging over de plannen om dit historische complex domweg af te breken was enorm. Er zijn de nodige gerechtelijke procedures geweest om de sloop, die inmiddels een aanvang had genomen, tegen te houden. In 1998 werd het complex alsnog gebombardeerd tot rijksmonument.
De controverse tussen eigenaar en tegenstanders bleef.
In 2001 volgde een uitspraak van de Raad van Staten: sloop was geoorloofd. De Maharashi heeft toen gauw een flink deel laten slopen, erop rekenende dat dan de strijd wel opgegeven zou worden. Maar ook nadien sleepte de zaak nog lang voort.
In 2008 overleed de Maharashi. Zijn beweging bleef bloeiend en rijk. De Maharashibeweging stelt zelf: behoud en modernisering van het gebouw zou 100 miljoen euro kosten. En: de aanhouder wint. In 2015 is het complete gebouw, met 1200 ramen en 600 deuren, afgebroken.
Eén van de torentjes van het complex is voorzichtig van het oude gebouw afgehaald en staat nu op een centraal punt op het terrein, ter herinnering aan een roemrucht verleden.
Inmiddels is de Meru-organisatie, zoals deze nu genoemd wordt, druk bezig met het op- en uitbouwen van een modern complex. Het nieuwe complex is helemaal gericht op het oosten, met witte bouwwerken. Er zijn de nodige moderne gebouwen gereed en op een groot informatiebord bij de entree kun je zien hoe het er over enige jaren uit gaat zien: een megacomplex!
En wat gebeurt er op het Meru-complex? Er worden cursussen en conferenties georganiseerd over alle aspecten van ontwikkeling van het bewustzijn. Transcedentale Meditatie is ‘een natuurlijke techniek om de geest van de oppervlakkige naar de diepere lagen te laten transcenderen’.
De Hollandse boerenzoon, die dit waarneemt (en er wat over opschrijft), wordt er niet warm of koud van en zit onwillekeurig met een onplaatsbare ‘heimwee’ naar het verdwenen gebouw dit in zich op te nemen. Op zich nogal dubieus, want met het oude kloosterleven heeft hij net zo weinig als met de goeroe.
Gebruikte informatie
* College St. Ludwig, wikipedia
* Meru-Vlodrop
* Global Country of World Peace
* Kerkgebouwen in Limburg – College St.Ludwig
* Klooster Sint Ludwig op de website van het Nationaal Park De Meinweg
* Beelden van de sloop, Limburg 1, 2015
* Filmpje uit 1997 over het College St. Ludwig
* YouTube, reportage over St.Ludwig, 2008