[6 oktober 2020] Vanaf hier heb ik in zuidwestelijke richting een route die dan weer in Nederland, dan weer in Duitsland verder gaat. De grens wordt vooral gevormd door de Rode Beek, of Rothenbach. Deze is heel smal en stroomt lekker snel. Meest is-ie maar één of twee meter breed. En hij kronkelt geweldig. Logisch dus, dat er geen weg of pad langs gaat. En daardoor steek ik de grens regelmatig even door, min of meer zigzaggend.
De kleine grensovergangen zijn mooi, zoals bij de Gitstappermolen waarvan de geschiedenis teruggaat tot de 14e eeuw. De grensovergang is genoemd naar een grote watermolen; deze brengt het water van de Rode Beek een meter of 3 à 4 naar beneden.
Er zijn ook wat drukkere grensovergangen, waarvan weer een paar met veel bedrijvigheid, supermarkten en andere grenswinkels.
Het zijn trouwens niet alleen kronkelende riviertjes, met stukken bos en/of weide aan weerszijden, die hier de grens laten kronkelen. Ook gebeurt het meermaals, dat de grens kronkelt van grenspaal naar grenspaal midden in het akkerland. Akkerland zònder sloten ertussen. De afbakening tussen de akkers is soms dus gedaan met grenspalen. Ik ben benieuwd hoe de onderliggende bepalingen in vroegere tijden zijn gegaan.
Bij de grensovergang van de dorpen Vlodrop en Herkenbosch, Rothenbach heet het hier, staat een mooi gebouw uit 1857. Het is een voormalig douanekantoor met een stijlvolle middengevel. Er heeft zich hier een klein grenswinkelcentrum gevormd en er is veel bedrijvigheid.
De grens wordt gevormd door de genoemde Rode Beek (Rothenbach), die je bij de grensovergang moet zoeken tussen het groen van struiken en lage bomen. De Rode Beek ontspringt niet zo ver naar het oosten, in Duitsland, bij de Meinweg, en komt bij Vlodrop uit in de Roer. Het is een snelstromend beekje, soms maar één meter breed.
Langs de grens zijn hier ook veel oude landweren te vinden, daterend van de 13e tot de 15e eeuw. Het zijn lange aarden wallen, opgeworpen met een militair doel. De wallen beoogden een vijandige leger tegen te houden. Doorgaans ligt aan beide zijden van de wal een ondiepe gracht. Daaruit kwam de grond waarmee de landweer werd opgeworpen. De hoogte van de wallen liep uiteen, maar was zelden meer dan drie meter. In de loop van de jaren zijn ze door erosie meestal flink afgevlakt, zoals andersom de grachten een stuk minder diep zijn geworden.
Enerzijds wordt er een beroep gedaan op conservering ervan, anderzijds lees ik dat het prachtige hellingen zijn voor mountainbiketracks.
Een kilometertje westelijk van de Rothenbach-grensovergang, bij het buurtschap Etsberg, staat aan de grens langs de Rode Beek (aan de Nederlandse zijde) de oude Gitstappermolen, dit is een waterradmolen. De Rode Beek was sowieso een aantrekkelijk watertje voor watermolens, er zijn er vroeger meer geweest. Dit komt door het aardige hoogteverschil. Oorspronkelijk was de molen van hout (hij wordt voor ’t eerst genoemd in 1377), maar zo rond 1750 kwam er een stenen molengebouw met twee schepraderen: één om koren en één om olie te malen. Na de Eerste Wereldoorlog werd de oliemolen met maalstoel verwijderd en werd alleen nog koren gemalen. In 1988 is de oude watermolen opgeknapt en heeft haar oude functie teruggekregen: het malen van koren tot meel voor de ambachtelijke bakker.
Bij de watermolen is een restaurant en een winkeltje met streek- en natuurproducten.
Voorbij de Gitstappermolen is het niet meer mogelijk om bij de grens te blijven. Ik probeer zo dicht mogelijk bij de grens te blijven en rijd, na via een brug over de rivier de Roer te zijn gefietst, door het centrum van Vlodrop en langs Posterholt.
De Roer ontspringt vlakbij het hoogste punt van België in de Hoge Venen, stroomt daarna door Duitsland om pas de laatste 20 kilometer in Nederland bij Roermond in de Maas uit te stromen. De Roer is met 42 vissoorten de meest vissoortenrijke rivier van Nederland.
Bij het buurtschap Voorst, voorbij Posterholt op de grens tussen Duitsland en Nederland, heet de veldweg ‘Weg langs de landweer’. Op deze grensveldweg staan de grenspalen dicht bij elkaar.
Gebruikte informatie
* Landweren rondom Roermond
* Supermarkt Rothenbach
* Informatie over de Gitstappermolen op de website van VVV Midden-Limburg
* Website van/over de Gitstappermolen en het restaurant ernaast