Avantis, volledig Avantis European Science and Business Park, is een ‘grensoverschrijdend’ bedrijvenpark op de grens van de gemeenten Heerlen (Nederland) en Aken (Duitsland). Op het terrein is ongeveer 40 hectare beschikbaar voor verschillende bedrijven.
[7 oktober 2020] Even later kom ik bij een enorm grensoverschrijdend voorzieningengebied. Ik rijd langs de brede toegangswegen. Het is erg ruimtelijk opgezet, nieuw, breed, saai, onsympathiek. Enorme stille verkeerspleinen, met grote bedrijfsgebouwen eromheen, en ruimte voor nog veel meer. Dat dit een gebied is dat ná de Europese eenwording is opgezet wordt des te duidelijker op één van de verkeerspleinen met een doorsnee van meer dan 100 meter: de grens loopt er gewoon dwars doorheen. In een grasveldje staat een half omgevallen grenspaal.
Aan het einde van de jaren ‘90, ruim 20 jaar geleden, sloten de gemeenten Heerlen en Aken een samenwerkingsverband om plannen te realiseren voor een bedrijventerrein dat zowel op Nederlands als op Duits grondgebied zou komen te liggen. De meest geschikte locatie voor dit project was een open agrarisch gebied nabij het dorp Bocholtz, nabij de kruising van de snelwegen en de Buitenring Parkstad Limburg. Vanaf het jaar 2001 was het terrein zodanig ingericht dat bedrijven zich konden vestigen. Ongeveer de helft van het volledige plan is nu, 20 jaar later, gerealiseerd.
Het echte succes van dit project bleef namelijk achterwege. De ontwikkelaars weten dit aan de economische crisis die in 2008 begon en de bewering van milieuorganisaties dat de zeldzame korenwolf, een soort hamster, zich zou bevinden in het gebied van Avantis. Op basis van fouten in de besluitvormingsprocedure vernietigde de Raad van State de ontheffing van de Natuurbeschermingswet voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein. In een later stadium werd de vergunning alsnog verleend en kon het terrein worden ontwikkeld. Maar wetenschappelijk onderzoek liet zien dat de plannen vanaf het begin al onrealistisch waren en alleen doorgang konden vinden dankzij belastinggeld vanuit de Nederlandse overheid en de Europese Unie. Lokaal is veel verzet geweest tegen de plannen en de grote bedragen die de overheid keer op keer in het project moest investeren.
Aanvankelijk bestond het terrein uit slechts een klein aantal bedrijven en twee deels of volledig leegstaande kantoorgebouwen. Later hebben zich toch enige andere grote bedrijven gevestigd op het bedrijvenpark. In 2011 kwamen er plannen om de spoorlijn van Landgraaf naar Kerkrade via bedrijventerrein Avantis door te trekken tot in Aken. Er ontbrak voor deze aansluiting namelijk nog slechts een stuk van iets meer dan vier kilometer. In het bestemmingsplan van Avantis was met de aanleg van dit stuk spoor al rekening gehouden. De naam, die voor deze spoorlijn gemunt werd, was ‘Via Avantis’.
Er hebben de afgelopen jaren verschillende onderzoeken plaatsgevonden en door zowel het Rijk als door de Provincie Limburg is financiële ondersteuning toegezegd. Na jarenlang afwachten is de financiering voor de aanleg in december 2019 echter geschrapt.
En zo is Avantis ook in 2020 vooralsnog een min of meer mislukt bedrijvenpark.
De oude grenspaal nummer 20, van het oude Rijk van Aken, werd door een lokale heemkundige op 15 april 2000 tussen een hoop puin in de buurt van het, toen in aanbouw zijnde, industriepark gevonden en staat thans naast de officiële staatkundige grenspaal met NL/D nummer 212.
Gebruikte informatie
* Bedrijvenpark Avantis, wikipedia
* Avantislijn, wikipedia