Tijdens het Congres van Wenen in 1815 werden afspraken gemaakt, hoe de noordelijke en zuidelijke Nederlanden het beste konden ‘grenzen’ met Pruisen. Nederland en België werden samengevoegd tot het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
De Maas werd ten zuiden van Nijmegen aangewezen als de oostelijke grens. Tijdens het congres werd gedacht dat door verschillende kronkelingen en overstromingen de beide oevers van de rivier beter in het bezit van één land konden zijn. Van Venlo tot Mook moest de grens met Pruisen minimaal 800 Rijnlandse roeden (3014 meter) van de Maas verwijderd zijn. Alle gemeenten die niet verder dan 1000 Rijnlandse roeden (3787 meter) van de Maas af lagen werden bij Nederland gevoegd.
Waarom 1000 Rijnlandse roeden? Dit werd bepaald door middel van een kanon: de afstand die een kanonskogel af kan leggen. Dit was om te voorkomen dat vanaf Pruisen schepen op de Maas geraakt konden worden. Deze grens heet tegenwoordig in Duitsland nog de “Kanonenschutzlinie”.
De origine van deze afstandsregel komt van de zogenaamde ‘Driemijlslimiet’. Deze verwijst naar een traditioneel en inmiddels grotendeels achterhaald concept binnen het internationaal zeerecht dat de territoriale wateren van een land bepaalde. Deze territoriale wateren (ook wel territoriale zee of territoriale zone) strekten zich uit over een gebied tot circa drie zeemijl, gemeten vanaf de kustlijn.
De bedenker van dit concept was de Nederlandse jurist en rechtsgeleerde Cornelis van Bijnkershoek (1673-1743) die de regel (die later door de meeste maritieme naties werd toegepast) ontwikkelde in zijn De Domino Maris in het jaar 1702. Deze nieuwe regel maakte meteen een einde aan de verscheidene conflicten die bestonden tussen de verschillende grote maritieme staten.
Bij de originele regel, uit de achttiende eeuw, ging ’t over drie zeemijlen. De afspraak bij het Congres van Wenen gaat over ruim drie kilometer: toch een stuk minder. Wellicht konden kanonnen inmiddels verder schieten dan honderd jaar daarvoor? Misschien hield men rekening met dat dit kanon óver de Limburgse stuwwallen en duinen heen moest schieten?
Gebruikte informatie
* Informatie op wikipedia-pagina over de Rijksgrens van Nederland
* Driemijlslimiet
* Informatie hierover op de Wiki-pagina over de Neutraleweg
* Congres van Wenen