[8 oktober 2020] Aan het einde van de kloof kom ik uit bij het dorpje Kanne. Eerst even het dorpje door waar pal àchter de grens, net in Nederland dus, kasteel Neercanne ligt.
Dit is het enige terrassenkasteel van het verder zo platte Nederland. Het ligt inderdaad mooi tegen de helling aan. Heel bijzonder. Vlak naast het kasteel een diepe mergelgrot; er is hier al vanaf de 15e eeuw mergel uit de berg gehaald.
Kanne ligt aan het riviertje de Jeker in het dal tussen het Plateau van Caestert en de Muizenberg. De Jeker heeft zich hier diep in de onderliggende krijtlaag ingesneden. Kanne wordt sinds de jaren ‘30 in tweeën gedeeld door het Albertkanaal. Het gedeelte aan de noordoostelijke kant van het kanaal heet Neerkanne; het zuidwestelijke deel heet Opkanne. Aan de noordzijde grenst het aan de Nederlandse gemeente Maastricht. Het zuidelijk deel van Opkanne ligt in de Waalse gemeente Wezet (Visé). De taalgrens en de grens tussen de twee landsdelen loopt hier dwars over enkele percelen. Kanne telt een kleine 1200 inwoners. Een aanzienlijk deel hiervan bezit de Nederlandse nationaliteit, waaronder de wielrenner Tom Dumoulin en een aantal Maastrichtse studenten die de kamerhuurprijs in de stad te hoog vinden.
De geschiedenis van Kanne gaat terug tot het begin van de jaartelling. De Romeinen ontgonnen hier wellicht al de plaatselijke mergelsteen. Door de eeuwen heen is hier altijd kalksteen gewonnen. In de Maasvallei zijn barokke en gotische kerken en kastelen vaak uit deze natuursteen opgetrokken. De mergelgroeve van Kanne bestaat uit een zeer uitgebreid gangenstelsel.
De groeve werd ook veelvuldig gebruikt door de plaatselijke bevolking om tijdens de vele belegeringen van de stad Maastricht te schuilen voor plunderingen. Het vee werd dan verstopt in het gangenstelsel; restanten van stallen en voederbakken zijn nog steeds in de groeve zichtbaar. Ook gebruikten boeren uit de omgeving de gangen als stal en opslagplaats van voorraden. Tegen de ingangen en de mergelhelling zijn in het verleden zelfs huizen gebouwd.
In de weekenden van de zomermaanden juli en augustus worden dagelijks rondleidingen gegeven in het gangenstelsel. De groeve heeft een oppervlakte van ongeveer 30 hectare en het gangenstelsel bedraagt een lengte van ongeveer zestien kilometer, met gangen die op sommige plekken meer dan acht meter hoog zijn. In de groeve bevindt men zich ongeveer 42 meter onder de grond met boven zich een gewelf van ongeveer 30 meter dik. In de groeve heerst het hele jaar door de zelfde constante temperatuur van 11 graden. De groeve wordt gebruikt als champignonkwekerij waar grotchampignons worden gekweekt. Ook laat men hier grottenbier rijpen. Daarnaast is in de groeve een bakker actief die rijstevlaaien maakt, is er een feestzaal en een museum met fossielen.
Kasteel Neercanne of Château Neercanne, voorheen kasteel Agimont, is een 17e-eeuws barokkasteel in het Jekerdal net ten zuidwesten van Maastricht. In de 18e eeuw is het kasteel een tijd eigendom geweest van Tsaar Peter de Grote.
In 1839 werd het kasteel Nederlands. Terwijl het grootste deel van de voormalige heerlijkheid Neerkanne bij het vaststellen van de rijksgrens tussen Nederland en België bij de Belgische gemeente Kanne werd gevoegd bewoog de eigenaar van het kasteel, Ignatius baron van Thier, hemel en aarde om het kasteel onder de Nederlandse gemeente Oud-Vroenhoven te laten vallen (in 1920 door Maastricht geannexeerd). Kasteel Neercanne ligt aan de Cannerweg, nog net op Nederlands grondgebied. Het is het enige terrassenkasteel in Nederland, gebouwd op een aangelegd terras tegen de helling van de Cannerberg. De gereconstrueerde baroktuin is eveneens terrasvormig aangelegd.
In het kasteel is een gerenommeerd restaurant gevestigd, Château Neercanne. Tijdens de Eurotop van 1991, de vergadering die resulteerde in het Verdrag van Maastricht, dineerden de Europese regeringsleiders met Koningin Beatrix in het restaurant.
Gebruikte informatie
* Kanne, wikipedia
* Restaurant Chateau Neercanne
* Mergelgroeve van Kanne