[3 november 2020] Links rijd ik om het dorpje Meers heen, zo blijf ik zo dicht mogelijk bij de Maas. Bij Meers staat een bijzonder monument, of kunstwerk: ‘De Bomencirkel van Meers’. Het is een ‘Stonehenge’-achtige opstelling van enorme boomstammen. Op het bordje lees ik dat deze boomstammen wel 2000 jaar oud zijn en bij opgravingen omhoog zijn gekomen.
De Bomencirkel van Meers staat vlak buiten het kerkdorpje Meers (ongeveer 1000 inwoners) in een bocht van de Maas. Het is een monument en kunstwerk bestaande uit stokoude bomen. Het landschappelijk monument is opgericht bij het project Herinrichting Grensmaas. In 2003 is het monument gebouwd en in 2006 officieel onthuld.
Tot in de middeleeuwen waren de Maasoevers begroeid met bomen. In de bodem bevinden zich nog steeds de restanten van dat bos, maar ook zijn boomstammen hierheen gedreven. Regelmatig zijn er bij de grindwinning historische bomen boven de grond gekomen. Eén daarvan was acht meter lang en werd gedateerd op 2425 voor Christus. Veel andere boomstammen zijn bij een noordelijkere grindwinning gevonden en dateren uit de periode tussen 300 en 600 na Christus.
Het bomenmonument bestaat uit vijftien fossiele woudreuzen die rechtop neergezet zijn. De bomen lagen lange tijd onder water waardoor ze zijn ingekoold en de aantasting heel langzaam is verlopen. Bij het rechtop zetten zijn de bomen met een bepaalde betekenis geplaatst. In het midden heeft men een platte Maaskei gelegd waarop een uitleg staat over de positionering van de bomen. Zo geven vier bomen de windrichting aan en geven zeven bomen de beweging van de zon langs de hemel weer. Een andere boom geeft op 21 juni tijdens de zomerzonnewende aan waar de zon ondergaat.
De bomen zijn tegelijkertijd zodanig gepositioneerd dat ze de loop van de slingerende Maas markeren die rond het monument een meander maakt. Met het project van de herinrichting van de Grensmaas wil men de loop van de rivier vrijer gaan laten en de positionering van de bomen in de vorm van de meanderende Maas is een symbolische vastlegging van hoe de Maas op dat moment stroomde.
Door de aanleg van het Julianakanaal in de vorige eeuw kwam Meers ingesloten te liggen tussen het Julianakanaal en de Maas. Om het risico op overstromingen terug te dringen wordt gewerkt aan de verbreding van de stroomgeul en verlaging van de oevers. Zo ontstaat een nieuw aaneengesloten natuurgebied van minstens duizend hectare. Meers diende tot 2008 als proefproject voor het Grensmaasproject en is nu een voorbeeldgebied voor de overige gebieden. Meest opvallende succes is de terugkeer van de bever die hier prima weet te overleven. Ook trekvogels waarderen de natuur in de Maasvallei steeds beter. Nederlands enige ‘wildwaterrivier’ doet in Meers zijn naam eer aan. Van oudsher is deze plek één van de meest dynamische stukken in de Maas. De rivier heeft hier plotseling een sterk verval met een spectaculaire stroomversnelling als gevolg. Het resultaat is een landschap met spontaan groeiende grindruggen, indrukwekkende erosiekolken en een schiereiland met ooibos.
Gebruikte informatie
* De Bomencirkel van Meers, Wikipedia
* Meers (Stein), Wikipedia
* Website Rivierpark Maasvallei