Dit natuurgebied, grootte 96 hectare, bestaat pas sinds 2008. De uitspraak van de naam gaat vaak fout, maar met een streepje ertussen gaat het beter: Bele-ven, een ‘ven’ dus. Dus met het werkwoord ‘beleven’ heeft het niks te maken. Er valt echter veel te beleven, zeker als je vogelaar bent. Tot 2008 waren hier alleen maïsakkers. Het Beleven ligt in een komvormige laagte. De diepe ontwateringssloten zijn gedempt en de verrijkte grond is grotendeels verwijderd.
[4 november 2020] Ik ga de grens niet over, ik kies voor een weggetje aan de oostzijde van de grens die naar het noorden gaat. Deze heet ‘Beleven’. Ik kom eerst nog uit bij een uitspanning, waar ‘coffee to go’ wordt aangeboden. Dat is natuurlijk iets nieuws, nu we nergens meer naar binnen mogen (corona). Ik zit op het terras in de zon (wat eigenlijk ook al niet mag), ze laten het oogluikend – niet alleen aan mij – toe.
Verderop zie ik dat een Beleven-natuurgebied is aangelegd. Er is flink afgegraven. Het nu veel lagere land is aan het weer en de seizoenen overgelaten. Hier vormen zich nu meertjes en daar komen veel verschillende vogels op af. Het water spiegelt prachtig in de felle zon.
Ik rijd hier pal langs de grens. Aan de westelijke kant heet het Belgische natuurgebied Hoge Vijvers.
In 2009 vond hier op grote schaal natuurontwikkeling plaats. Vennen die bijna een eeuw geleden waren drooggelegd en ontgonnen waren tot weide en akker werden als het ware terug tevoorschijn getoverd. Met graafmachines en vrachtwagens werd maar liefst 120.000 m3 grond afgevoerd. De zo gecreëerde laagtes vulden zich met grond- en regenwater.
Op deze nieuw ontstane vennen kwamen onmiddellijk zeldzame vogels af. Restauratie van het oude Kempische landschap levert hier dus veel resultaat op.
De graslanden en akkers rondom de vennen blijven in eigen beheer. Boeren uit de omgeving mogen vee weiden en gewassen verbouwen op voorwaarden die het Brabants Landschap stelt. De bloemrijke graslanden kennen een rijke weidevogelstand – kievit, wulp – en in het graan broeden patrijs en kwartel.
Al tientallen jaren worden in dit gebied archeologische vondsten gedaan. Dit zijn vooral vuurstenen werktuigen van zo’n 13.000 jaar oud (het einde van de laatste ijstijd).
Als je langs het Beleven naar het noorden rijdt heb je dit nieuwe natuurgebied aan je rechterhand. Links, westelijk, ligt het Belgische natuurgebied De Hoge Vijvers.
Sinds de Middeleeuwen tot het midden van de 19e eeuw waren hier geen bossen te bespeuren, er was alleen maar heide. De ontginning van de heide kwam vooral door de turfwinning. Een private ontginner heeft aan het einde van de 19e eeuw bos geplant. Het bos is nu eigendom van de Vlaamse overheid en is geheel gericht op natuur en recreatie.
Gebruikte informatie
* Over Beleven, website Brabants Landschap
* Natuurgebied Het Beleven, website over Reusel-De Mierden
* Beleven, Wikipedia
* De Hoge Vijvers en Turnhoutse Heide, website Natuurbeleven