Landgoed De Utrecht is gelegen in de Brabantse Kempen en strekt zich uit over de gemeente Hilvarenbeek en Reusel de Mierden. Aan de westzijde wordt het landgoed begrensd door België. In 1898 startte de Levensverzekeringmaatschappij De Utrecht een groot ontginningsproject als geldbelegging. Dit is uitgegroeid tot het Landgoed De Utrecht.
[4 november 2020] Even van de grens af kom ik door het bos uit in Hooge Mierde, waar ik langs een paar mooie oude langgevelboerderijen kom. Een stil dorp, met een landelijke sfeer, met in het hart een ruim plein met kerk en torenspits. Hier wonen 2000 mensen, maar er zijn zo goed als geen voorzieningen.
Vanaf Hooge Mierde een paar kilometer door mooi ‘verwegboerderijenland’, best pittoresk. Hierna kom ik in het bos op een fietspad langs de weg richting Poppel dat in een Belgisch ‘schiereiland’ ligt: een stuk België dat diep Nederland in snijdt. Bij de grens houdt het bos op. Dit betrof namelijk het landgoed ‘De Utrecht’ dat in de 19e eeuw ‘verzameld’ is door ‘De Utrechtse’, een verzekeringsbedrijf, dat later is opgegaan in AMEV. De opvolger van AMEV bezit nu nog steeds dit landgoed van 2500 hectare.
Landgoed De Utrecht is zeldzaam in z’n soort vanwege de schaal van de ontginningswerkzaamheden en de grote omvang van het landgoed. De totale omvang van het landgoed is 2.485 hectare en omvat ca. 1.600 hectare bos, 600 hectare landbouwgrond, 200 hectare natuurterrein en 100 hectare overige gronden (golfbaan, wegen, water en erven).
Fortis, de opvolger van AMEV, bezat bijna 28 duizend hectare Nederlandse bodem. Na de rijksoverheid en de natuurorganisaties was het bedrijf de grootste grondbezitter van Nederland; het ging om één procent van heel Nederland. De Utrecht is een van de oudste bezittingen van de verzekeraar. Ook het eiland Tiengemeten, alsmede grote stukken land in de Flevopolders, behoorden tot de boedel.
Het is even puzzelen hoe ’t nu zit met het eigendom. Fortis, de opvolger van AMEV, is na de beurscrisis van 2008 deels genationaliseerd en ontmanteld. Later zijn weer veel aandelen op de markt gekomen. Fortis ging verder onder de nieuwe naam ASR Verzekeringen, dat nu dus ook te boek staat als de grootgrondbezitter. In 2016 ging ASR, toen geheel in handen van de staat, naar de beurs en verhandelde 60 miljoen aandelen op Euronext. Dat was maximaal 40% van het totaal aantal aandelen dat toen in handen was van de Nederlandse staat.
Driekwart van het totale oppervlak van De Utrecht bestaat uit bossen, heide en vennen. Het landgoed beoogt de kwaliteit ervan ook voor toekomstige generaties te behouden. ‘Dat vraagt om continue aandacht, onderzoek, aanpassingen en veranderingen. Eigenlijk gaat het meer om een duurzame ontwikkeling dan om een stabiele toestand. Het in stand houden van het landgoed kenmerkt zich door dynamiek, door meegroeien met ontwikkelingen in de tijd, met behoud van waardes. Zodanig dat u daar in uw beleving van de natuur weinig van merkt.
Voor de bossen betekent dat bijvoorbeeld dat we ecologisch verantwoord ermee omgaan. In het klein vertaalt zich dat in het gebruik van afbreekbare olie voor de motorzagen zodat het grondwater niet vervuild wordt. Op grotere schaal betekent ecologisch verantwoord beheer dat het bos niet wordt kaal gekapt maar meer wordt gedund. De zwakkere en onderdrukte bomen, die niet meer voldoende aan de houtproductie deelnemen, worden dan gekapt zodat de zwaarste en gezondste ‘toekomstbomen’ meer kans krijgen om te groeien. Ook worden nieuwe veelal loofbomen aangeplant. Daardoor wordt het bos gehandhaafd als leefomgeving voor planten en dieren en behouden we de biodiversiteit.’
kte informatie
* Hooge Mierde, Wikipedia
* Landgoed De Utrecht:
* Fortis: Hectares als solide belegging, 30 augustus 2005
* Fortus (nu als de staat) grootgrondbezitter
* Grootgrondbezitter ASR 10 juni naar de beurs, Boerderij, 30 mei 2016