Het gebied rond Zondereigen is een stille, anonieme streek. Dit is de streek die rondom de grensbeek ‘Het Merkske’, als een verkleinwoord van de wat grotere rivier De Mark waar-ie verderop in uitkomt, ligt. Deze anonieme natuurstreek is bijzonder in z’n soort. Het Merkske is één van de mooiste beekdalen van Brabant.
[5 november 2020] Ietsje zuidelijk van de grens ga ik rechtsaf over een saaie brede weg naar het westen. Dit is de weg van Weelde naar Merksplas. Er is weinig bijzonders hier. Ik ‘mis’ een redelijk deel van de grens in dit gebied: de grens loopt grillig door en achter landbouwgebied en de grensoverschrijdende wegen staan haaks op de grens.
Maar een paar kilometer verderop kan ik weer rechtsaf, naar het noorden. Zo rijd ik naar het kerkdorp Zondereigen en daarna verder noordelijk naar de grens, die hier een hele aparte vormencompositie krijgt. Voorbij Zondereigen is de weg onverhard, maar het lukt prima om te fietsen. Bij de grens tref ik weer een Dodendraad-memoriaal.
Ietsje voorbij de grens wil ik linksaf; ik had op m’n kaartje al gezien dat dit pad ‘Doorsteek’ heet. Er kwam nota bene een fietser uit, dus ik ging er met vertrouwen in. Het is een pad met mooie houtwallen tussen de landerijen door. Verderop wordt ’t toch wat zwaarder om te fietsen.
Bij Ginhoven ga ik weer naar het noorden. Daar ligt de enige Nederlandse enclave in België (afgezien van de percelen Baarle-Hertog ín de bebouwde kom van Baarle). Ik zie de contouren op de kaart op m’n telefoon en herken dit stukje land achter een bomen-en-struiken-zoom verderop in het weiland. Toch grappig!
Ietsje verder steek ik de grens weer door en kom door een bosje uit op een landbouwweg die veel te modderig is om normaal te kunnen fietsen. Ik overweeg éven om terug te gaan, maar op de allerlaagste versnelling, heel langzaam, lukt ’t toch. Even afzien, maar zo kom ik toch weer op de asfaltweg die verder naar de smalle doorsteek naar het ‘schiereiland’ Castelré gaat.
In het perspectief van de Belgische gemeente Baarle-Hertog is juist Zondereigen een soort enclave: het is het enige deel van de gemeente, dat nièt omsloten is door Nederlandse grond. Zondereigen heeft twee kruisende straten en een grote kerk.
Doordat het gebied rond Het Merkske lange tijd vrijwel vergeten was, is het goed gespaard gebleven. De beek kronkelt door het landschap. Door de combinatie met de kleinschalige landbouw wordt dit gebied gekenmerkt door veel natuurlijke afscheidingen. In het beekdal wisselen kleine weilandjes, poelen, vennen, bosjes en bomenrijen elkaar af. Zo ontstaat een prachtig kleinschalig landschap. Het beekdal is erg fraai en gevarieerd en vooral beroemd om zijn beemden. Beemd is het Brabantse woord voor een vochtig hooilandje langs een beek. Bij hoge waterstanden in de winter overstromen deze beemden.
Duidelijk is wel dat de vallei van het Merkske zich veel beter leent om te voet te verkennen dan op de fiets.
Gebruikte informatie
* Zondereigen, Wikipedia
* Het Merkske, Wikipedia
* Wandelingen bij Het Merkske