31. Wielen – Venebrugge – Balderhaar – Langeveen

Bij de grens bij het dorpje Wielen (Melkweg/Wielenweg) loopt de grens kronkelend tussen wat boerderijen door. Soms zelfs domweg over een boerenerf. Drie families wonen hier letterlijk in twee landen tegelijk. Het grootste deel van de Wellebeek, eertijds de grens markerend, is geleidelijk verdwenen. Voor een ander deel is juist getracht het weer landschappelijk te herstellen.

[17 augustus 2020] De Wellebeekweg, oostelijk van het Duitse dorp Wielen, is onverhard en soms enigszins lastig af te fietsen. Daarna gaat de weg over in de Beltweg: een zandweg, die op de fiets te trotseren is. Als alternatief kun je de Wellebeekweg vervolgen en daarna over de Oude Veenweg gaan tot je bij de grensovergang Venebrugge komt. De Beltweg is een kaarsrechte zandweg met een houtwal die tot de grensovergang Venebrugge (Vennebrügge) loopt. Daar gaat de L43, een provinciale weg, de grens over. Bij de boerenhoeve die hier op de grens staat, staat een grote grenspaal aan de rand van de weg.

De Wellebeek wordt gevoed door een puntbron. Dat betekent dat het water op één bepaalde plek uit de grond komt. Dit wijst al op de grote hoogteverschillen die hier al aardig dichtbij zijn. De puntbron wordt veroorzaakt door het hooggelegen Forst Bentheim, net over de Duitse grens. Het regenwater zakt hier de bodem in en komt na verloop van tijd, via een grindlaag, langs de rand van het bosgebied weer aan de oppervlakte.

Het eerste huis op de Beltweg, vanaf de L43 gezien, is het voormalige grenskantoor. De landsgrens heeft ook hier een paar rare hoekjes opgeleverd. Grenspaal 107 heeft een heleboel subpalen, van I tot X (Griekse cijfers). Ze gaan kriskras om het huis op Beltweg 1 heen. Hoe bewoners met de nogal in de weg staande grenspalen omgaan, wordt geschetst in verhalen van grenspaalzoekers. Op de website ‘Op de grens’ van Overijsselse grensvorsers kwam ik het volgende fragment hierover tegen: ‘Volgens de kaarten moeten hier in totaal 10 stenen staan, en met wat tellen komen we aan 9 gevonden stenen, inclusief die in de brandnetels. We missen dus nog één steen. Maar dan krijgt iemand een heldere ingeving en komt de gezochte steen boven water. Het is een steen die we in de categorie “Stenen die er niet mochten zijn” plaatsen: hij is met de grond gelijk gemaakt. Alleen de bovenkant is nog te zien. Misschien ligt de rest wel in de brandnetels. Ik kan me niet voorstellen dat men de hele steen heeft ingegraven.’

De Nederlandse weg naar de Duitse grens, de L43, heet Duitslandweg. Duitsland steekt hier als een taartpunt Nederland in. Ooit is er op deze plek een schans geweest. Dit was namelijk een belangrijke doorsteek tussen Noordhorn en Zwolle door het moeras. De scherpe punt van de taart is een grenspaal midden in een stuk weiland, vlakbij waar de Puntweg loopt. Het laat zich raden waar deze straatnaam vandaan komt. In de douanegebouwen langs de L43 zit nu een ‘Gaststätte’.

Alles bij elkaar is dit toch een redelijk onooglijk stukje grensgebied, waar de auto’s in volle vaart passeren. Naar het zuidoosten toe volgt de grens hierna een kilometer of 6 een strakke rechte lijn. De grens vormt de achterzijde van de landerijen van de boeren aan de lange boerenwegen van deze Nederlandse buurt, Ebbenbroek genaamd. Een stille, enigszins verlaten streek, waar alleen gericht verkeer komt. Via de Puntweg en verderop het Groot Kattendijk, de Emtenbroekerdijk en de Verlengde Broekdijk kom je uit bij de Balderhaarweg, die langs vennetjes naar de grensovergang Balderhaar loopt.
De auto’s die hier de grens oversteken, remmen af tot ze bijna stilstaan. Je kunt hier echt niet breder dan twee meter zijn; een klein busje kan er nog nèt tussendoor. Links en rechts van de grensovergang staan de oude grenspalen. Direct aan de andere kant het Duitse buurtschap Balderhaar met wat rommelige boerderijen met grote open schuren met daarin landbouwmachines en tractoren.

In juni 2015 was er sprake van dat deze grensovergang gesloten zou worden, omdat de Duitse gemeente Wielen geen geld had om het onderhoud van de weg uit te voeren. Het besluit tot sluiting leidde tot veel protest aan beide zijden van de grens. Zelfs Radio 1 stuurde een reporter naar de grensovergang voor een reportage. Vooral in Langeveen, de meest dichtbij zijnde grensovergang, was men ongerust. Er komen dagelijks toch zo’n 600 auto’s bij Balderhaar over de grens. Men zag de bui hangen, dat die allemaal via Langeveen zouden gaan.
Precies een jaar later is er goed nieuws: de gemeente Wielen heeft het geld toch bijeen weten te harken. De voorgenomen grenssluiting gaat niet door.

Ruim 5 kilometer zuidelijker bevindt zich de volgende grensovergang: Langeveen. Bewoners hebben hier duidelijk niet zoveel op met het grensverkeer. Je rijdt hier Twente in. Het landschap is heel anders, er zijn fietspaden en je komt door mooie stukken bos. Net als in Balderhaar voorkomen dikke betonblokken dat vrachtverkeer hier de grens over kan. Dat leidt regelmatig tot grote ergernis van vrachtwagenchauffeurs die hier bíjna bij hun bestemming zijn, veelal zijn zij onderweg naar Boomkwekerij Holtslag. Deze kwekerij ligt net 800 meter Duitsland in. De chauffeurs kunnen hier niet verder en moeten vervolgens een flink stuk in de achteruit, keren en 30 kilometer omrijden.

Gebruikte informatie:

Dit delen:

Vind ik leuk: