Clinge (2500 inwoners) en De Klinge (3500 inwoners) waren tot het einde van de Tachtigjarige Oorlog in 1648 één kerkelijke gemeente. Wel zijn beide dorpen altijd van elkaar gescheiden geweest door een staatsgrens die bij het grenstraktaat van 1664 blijvend werd vastgesteld.
[7 november 2020] En dan ben ik in De Klinge, dat ook een broertje heeft in Nederland: Clinge met een ‘c’. In De Klinge/Clinge weer ’t zelfde: een grens midden in het dorp. Ik sta daar even een foto te maken en spreek een dame aan die daar loopt: ‘mevrouw, heeft hier op deze plek een half jaar geleden ook een aantal betonblokken gelegen?’. Ze vertelt me dat hier geen betonblokken waren, maar wel altijd een aantal politiemensen. En dat inderdaad corona flink had toegeslagen in Clinge: zeventien mensen overleden, en lang niet allemaal oud of al ziek.
In De Klinge staat een ‘stationnetje’, een toeristisch gebouwtje, dat herinnert aan het spoor dat hier eertijds gelopen heeft. Het spoor liep van Mechelen naar Terneuzen. Bij het stationnetje staat nog een klein treintje met één wagon. Het ziet er eigenlijk meer uit als een Eftelingtreintje dan als een echte trein. Terwijl dat laatste toch wel ’t geval zal zijn.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd van 1570 tot 1596 een legioen Spaanse soldaten in een gehucht nabij De Klinge ingekwartierd. Dit gehucht, nu een wijk in De Klinge, zou vanaf dan bekendstaan onder de naam ‘Het Spaans Kwartier’. De Spaanse troepen legden in de omgeving van De Klinge een linie aan, die hen zou helpen om in 1596 Hulst te veroveren. Eén van de vestingwerken betrof Fort De Klinge, het latere Fort Bedmar. In 1645 wist Frederik Hendrik de stad echter voor de Staatsen te heroveren. De fortengordel werd in 1701 gemoderniseerd tot de Bedmarlinie.
Clinge behoorde tot de parochie van Hulst. Toen Frederik Hendrik na de val van Hulst in 1645 de uitoefening van de katholieke godsdienst verbood, werden de katholieken van Hulst en omgeving genoodzaakt om op Spaans grondgebied naar de kerk te gaan. Zo kwam het dat heel wat Hulstenaars iedere zondag te voet, te paard of met de koets over de oude Hulststraat de tocht naar ‘La Clinge Espagnole’ maakten. Tot 1875 werden alle katholieke kinderen uit het Nederlandse Clinge nog steeds in De Klinge gedoopt.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog liep tussen De Klinge en Clinge, zoals langs de hele grens, een elektrische draad. Vooral huisdieren werden in De Klinge geëlektrocuteerd.
Het grensgebied De Klinge/Clinge vormde natuurlijk een ideaal decor voor smokkelhandel. Er is niet veel documentatie over, maar bewaarde proces-verbalen geven enig inzicht. In de eerste helft van de 19e eeuw werd vooral linnen illegaal de grens overgebracht. In het midden van deze eeuw leek steenkool erg in trek bij smokkelaars en in het begin van de 20e eeuw werden runderen, kippen en zakken koffie de grens over gesmokkeld. De strafmaat op smokkel was vrij hoog. De betrapte smokkelaars moesten een boete betalen gelijk aan het tienvoud van de ontdoken invoerrechten en werden veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier maanden tot een jaar. Douaniers waren aan beide kanten van de grens niet populair. Greep een douanier in dan kon het gemakkelijk gebeuren dat drommen dorpelingen de smokkelaars uit de handen van de douane redden.
In De Klinge betreft het stationnetje het project Klingspoor. Wat je hier nu ziet, heeft eigenlijk niks meer te maken met hoe ’t er vroeger heeft uitgezien. Op deze plek liep vroeger de treinlijn van Mechelen naar Terneuzen. Er stond toen op deze plek een flink uit de kluiten gewassen treinstation, met meerdere gebouwen. Het was immers een grensstation.
Delen van het spoor zijn nog in gebruik: goederenvervoer gaat van Terneuzen naar Sluiskil, en ook tussen Mechelen en Sint Niklaas rijden de treinen nog. Hier bij de grensovergang zijn de sporen in 1984 verwijderd. Het reizigersverkeer was namelijk al in 1951 gestopt.
Het project Klingspoor behelst en erfgoedproject. Naast het weer in herinnering brengen van het oude spoor gaat het ook om een reconstructie van de Dodendraad, een presentatie van de oude klompenmakersnijverheid en het creëren en ontsluiten van de natuur (wandelgebieden in de omliggende bossen). Het Belgische deel van het nabije bos wordt het Stropersbos genoemd.
Gebruikte informatie
* Clinge, Wikipedia
* De Klinge, Wikipedia
* Scriptie: Clinge/De Klinge, dorp(en) aan de grens (1815-1919), 2003
* Klingspoor
* Spoorlijn 54: Mechelen-Terneuzen, Wikipedia
* Het spoor van De Klinge naar Hulst